ΕΙΔΗΣΕΙΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΤΑΞΙΔΙΑ, ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Άμπελος Κυρίου

Έτσι όπως γνώρισα τον Γέροντα Εφραίμ Δίκαιο…

Έτσι όπως γνώρισα τον Γέροντα Εφραίμ, Δίκαιο της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα Αγ. Όρους

 

 

Ο Θεολόγος και συγγραφέας Γιώργος Φουκαδάκης γραφεί στο greekaffair τι προσωπικές του εμπειρίες πως γνώρισε και έζησε από κοντά ο ίδιος  το Γέροντα Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα

Την ώρα τούτη που το ευλογημένο σώμα του αναπαύεται στην Αγιορείτικη γη, στον τόπο των έμπονων αγώνων του, θα ήθελα να τον αποχαιρετήσω, μακρόθεν, ενθυμούμενος κάποια γεγονότα του βίου του.

 

Στη Μονή Φιλοθέου

Τον γνώρισα το 1994, τη Μεγάλη Πέμπτη. Είχα πάει για πρώτη φορά στο Άγιον Όρος
και μετά τις μονές Βατοπεδίου, Παντοκράτορα, Ιβήρων, επισκεφτήκαμε τη μονή
Φιλοθέου. Φτάσαμε λίγο μετά το μεσημέρι. Μας οδήγησαν στην Τράπεζα (ο χώρος
του φαγητού) της μονής όπου μας πρόσφεραν νηστήσιμα: χαλβά, ελιές και ψωμί. Οι
μοναχοί δεν είχαν τράπεζα αυτή τη μέρα, καθώς έκαναν αυστηρή νηστεία: δεν
έτρωγαν και δεν έπιναν τίποτα, ούτε νερό, κατά το τελευταίο τριήμερο πριν την
Ανάσταση του Κυρίου.

Ανεβήκαμε από τη σκάλα αριστερά της Τράπεζας στον επάνω όροφο, και ο αρχοντάρης (υπεύθυνος στο αρχονταρίκι, στον χώρο υποδοχής της μονής) μας οδήγησε στο κελί μας. Η μονή Φιλοθέου ήταν ένα μικρό αλλά πολύ όμορφο και αυστηρό μοναστήρι, με αρκετή βλάστηση στο προαύλιο. Οι προσκυνητές ήσαν λίγοι, αν και φιλοξενούνταν όλοι όσοι προσέρχονταν.

Ο αρχοντάρης, κάπως απότομος, πέρασε πάλι από το κελί μας και μας ενημέρωσε για
τις ακολουθίες και το πρόγραμμα της μονής.  Μας είπε ακόμη ότι ο Ηγούμενος της
μονής Γέροντας Εφραίμ θα εξομολογεί όλο το βράδυ και να του πούμε αν μας
ενδιέφερε να εξομολογηθούμε. Όλη η παρέα μας, ο πατέρας μου Νικόλαος και οι δυο
φίλοι μου θεολόγοι εκπαιδευτικοί, ο Χαράλαμπος και ο Γιάννης, ζητήσαμε να
σημειώσει τα ονόματά μας για να εξομολογηθούμε στον Γέροντα.

Το απόγευμα, πριν τις ακολουθίες της Μεγάλης Παρασκευής, είδα για πρώτη φορά
τον Γέροντα Εφραίμ και πήρα την ευχή του. Ο φίλος μου Χαράλαμπος Γκαμψάλας
τον γνώριζε πολύ καλά, γιατί είχε μείνει αρκετές φορές και για μεγάλα διαστήματα
στο μοναστήρι. Ήτανε μάλιστα και συντοπίτες ως προς την καταγωγή τους, ο
Χαράλαμπος από το Σουφλί και ο Γέροντας Εφραίμ από τις Φέρες του Έβρου. Στην
ακολουθία λειτουργούσε ο ίδιος και διακρινόταν από την έντονη βίωση των γεγονότων.

 

Στις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας ζούσε έντονα το Πάθος του Κυρίου μας.

Τη νύχτα πήγαμε για να τον συναντήσουμε, κατά το Μυστήριο της Εξομολόγησης.
Στο Παρεκκλήσι που υπήρχε στον πρόναο, στο αριστερό μέρος του κεντρικού ναού
της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας, σε υποδεχόταν με ταπείνωση, αγάπη, χαρά και
επιείκεια. Αισθανόσουν πολύ άνετα. Ήταν με σκυμμένο το κεφάλι απέναντί σου, σαν
να ήταν ο ίδιος ο εξομολογούμενος! Άκουγε με προσοχή τα όσα του έλεγα και
προσευχόταν.

Άλλες φορές, μετά την απογευματινή ακολουθία, ερχόταν επάνω στο αρχονταρίκι,
όπου μας μίλαγε με ένα μοναδικό εμπειρικό τρόπο και μας απεκάλυπτε μυστικά της
πνευματικής ζωής. Ήταν ακριβής στην τήρηση των εντολών του Κυρίου, δε δεχόταν
«μέσες λύσεις», ιδίως σε δογματικά ζητήματα.

Το Μεγάλο Σάββατο το μεσημέρι φύγαμε για τη μονή της Μεγίστης Λαύρας, όπου
κάναμε το Πάσχα. Αλλά από τότε κάθε χρόνο που πηγαίναμε στο Άγιο Όρος
περνάγαμε απαραίτητα από τη μονή Φιλοθέου για δούμε τον ευλογημένο Γέροντα,
να εξομολογηθούμε και να πάρουμε τις συμβουλές του. Κάποιες φορές πηγαίναμε
δεύτερη ή και τρίτη φορά. Ήταν το διάστημα που πάντα ήταν εκεί και τον
συναντούσαμε. (Μου έλεγε ο Χαράλαμπος ότι σε μια άλλη επίσκεψή του στη
Φιλοθέου απουσίαζε ο Γέροντας στον κόσμο και τον περίμενε να επιστρέψει επί δέκα
ημέρες! Δεν έφευγε αν δεν τον συναντούσε). Κάποια φορά κάναμε Πάσχα στη
Φιλοθέου, άλλες φορές μέναμε κάποιες ημέρες την εβδομάδα μετά το Πάσχα.
Βοηθούσαμε σε διάφορα διακονήματα, με την ευλογία τους. Εκεί για πρώτη φορά
έμαθα να καθαρίζω ψάρια, καθαρίζοντας κάτι τεράστια ψάρια. Μου άρεσε
περισσότερο να πηγαίνω το διάστημα του Πάσχα στο Άγιο Όρος γιατί εκεί βιώνεις
εντονότερα τη χαρά της Ανάστασης. Ο τρόπος όμως που βίωνε ο Γέροντας την
Ανάσταση ήταν μοναδικός. Ακόμα αντηχεί μέσα μου το πως έλεγε: «Χριστός
Ανέστη!», «Χριστός Ανέστη!» Μέσα στον ναό της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας,
σταματούσε μπροστά στον καθένα μας και προσωπικά, κρατώντας την αναμμένη
λαμπάδα της Ανάστασης και θυμιάζοντας, έλεγε το Χριστός Ανέστη. Και μας
ξεσήκωνε και εμάς και απαντούσαμε δυνατά: «Αληθώς Ανέστη ο Κύριος!»

Ο Χαράλαμπος είδε κάποια φορά τον πορτάρη μοναχό να λογοφέρνει με έναν άλλο
μοναχό και κάπως σκανδαλίστηκε. Το συζήτησε λίγο μετά με τον Γέροντα Εφραίμ
και εκείνος του είπε σχετικά με τη φιλονικία των δυο αδελφών της μονής: «Στο
Περιβόλι της Παναγίας είμαστε, αλλά και εδώ υπάρχουν ανθρώπινα πάθη».

 

Το φαγητό του ήταν λίγο, λιτό. Ήμασταν στην Τράπεζα της Φιλοθέου κατά τη
Διακαινήσιμο εβδομάδα και είχαμε καθίσει κοντά του. Απευθύνθηκε στον
Χαράλαμπο που τότε ήταν αρκετά γεμάτος: «Βλέπεις, είναι ημέρα κατάλυσης και
επιτρέπεται να φάμε από όλα. (Ήταν πλούσιο το τραπέζι, μετά από την αυστηρή
νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας). Αλλά δεν είναι ανάγκη να τρώμε πολύ. Να τρώμε
λίγο, όσο χρειαζόμαστε».

Τον θυμάμαι να είναι σκυμμένος μαζί με τους μαγείρους έξω από την Τράπεζα της
μονής και να βάζει μετάνοια σε όσους εξέρχονταν, να ευλογεί και να ζητά συγνώμη
από τους προσκυνητές μήπως κάτι δεν τους άρεσε στο φαγητό.

Στη μονή Φιλοθέου προς την είσοδο, φεύγοντας από τη μονή αριστερά όπως
κοιτάζουμε τον ναό της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας, στον επάνω όροφο και αρκετά
ψηλά ήταν το κελί του. Με ένα σκοινάκι που στην άκρη του είχε ένα κουβαδάκι
κατέβαζε ή ανέβαζε λίγα πράγματα. Με είδε μια φορά να είμαι εκεί κάτω και μου
φώναζε από πάνω. Δεν κατάλαβα αμέσως τι ήθελε να κάνει. Επέμενε να μου
εξηγήσει τι ήθελε.

Μετά μου κατέβασε με το κουβαδάκι πολλά ξύλινα εικονάκια, τα οποία είχαν από τη μια πλευρά τους ένα χέρι να κρατά τον σταυρό και την αποτύπωση της εικόνας του Χριστού στο ιερό μανδύλιο από την άλλη. «Να τις πάρεις για δώρο», μου είπε. Μέχρι σήμερα έχω κρατήσει κάποιες από αυτές. Ο συντοπίτης
του Χαράλαμπος που είδε τον Γέροντα πετάχτηκε τότε και του φώναξε για να
ακούσει: «Γέροντα! Δε θα δώσετε και σε μένα;» Ο Γέροντας του είπε: «Περίμενε,
βρε ευλογημένε, θα δώσω και σε σένα». Και του κατέβασε άλλα εικονάκια για
ευλογία. Μια άλλη φορά μου έδωσε ένα μεγάλο σταυρό από κερί με εντυπωμένο τον
Κύριο.

Κάθε φορά που φεύγαμε για τις Καρυές ή για άλλα μοναστήρια από τη μονή
Φιλοθέου, έβγαινε έξω από την είσοδο της μονής εκεί που ήταν τα Unimog, τα παλιά
τετρακίνητα φορτηγάκια του Αγίου Όρους που σκαρφάλωνες για να ανέβεις στην
καρότσα τους και έτρωγες πολλή σκόνη, και μας αποχαιρετούσε δίνοντας μας την
ευλογία του. Πως άνοιγε την αγκαλιά του και σε αγκάλιαζε! Μας μετάγγιζε τη χαρά
του.

Επισκεπτόταν πολλές φορές την Κρήτη, το Ηράκλειο. Μίλαγε στην Παναγία
Μπεντεβή ή στο Πνευματικό Κέντρο του Αγίου Μηνά. Ευλαβείτο πολύ τον Άγιο
Μηνά. Βοηθάει, έλεγε, όπως ο Άγιος Φανούριος, για να βρούμε κάτι που έχουμε
χάσει. Για προσκυνητές που αναζητούσαν να βρουν κάποια κοπέλα για Γάμο, τους
έστελνε να πηγαίνουν και να το ζητάνε από τον Άγιο Μηνά. Ο Άγιος θα το
τακτοποιήσει. Στο Ηράκλειο γνώριζε καλά τον πατέρα Στυλιανό Χαραλαμπάκη, στο
σπίτι του οποίου έμενε. Ερχόταν στην Κρήτη για να αναπτύξει ένα πνευματικό θέμα,
όπως για την Ενσάρκωση του Κυρίου (9-12-2000) ή το Περί προσευχής (14-11-2005)
και Περί πειρασμών (16-11-2005).

Θυμάμαι κατά την τελευταία αυτή επίσκεψη μετά την ομιλία του, με τι θέρμη με παρηγόρησε, καθώς πριν τρεις μήνες είχε φύγει ο πατέρας μου από τον κόσμο. Ερχόταν για να ευλογήσει τους πιστούς και να
μεταφέρει την αγιορείτικη αύρα στον κόσμο.

 

Στη Σκήτη των Αγίου Ανδρέου και Αγίου Αντωνίου

To 2001, τη Μεγάλη Δευτέρα, είχαμε μείνει για ένα βράδυ στη μονή
Κουτλουμουσίου με το Χαράλαμπο. Σχεδιάζαμε να πάμε την επόμενη ημέρα στο
Βατοπέδι και να μεταβούμε στη συνέχεια στη μονή Φιλοθέου για να δούμε τον
Γέροντα.

 

Βρισκόμουν στο κελί μας στη μονή, όταν ήλθε ο Χαράλαμπος αναστατωμένος: «Ο Γέροντας Εφραίμ, μου είπαν στις Καρυές, είναι στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα και έφυγε από τη Φιλοθέου!» Τα έχασα. Ήξερα ότι δε φεύγουν οι μοναχοί εύκολα από τη μονή της μετανοίας τους. Φύγαμε αμέσως, τρέχοντας, για τη
Σκήτη στις Καρυές. Βρήκαμε τον Γέροντα Εφραίμ να είναι στον χώρο πλάι του ναού του Αγίου Ανδρέα, καθώς πηγαίνουμε προς το πρώτο αρχονταρίκι της Σκήτης, να μαζεύει κάποιες μικρές πέτρες και να σκαλίζει λουλούδια. Τον βοηθήσαμε και μεταφέραμε με ένα καρότσι πέτρες σε ένα χώρο δεξιά προς το αρχονταρίκι στο πίσω μέρος του κεντρικού ναού. Ο Γέροντας είχε εκείνο το διάστημα ένα πολύ δυνατό
βήχα. Αυτό συνεχιζόταν και κατά τη διάρκεια των ακολουθιών. Η Σκήτη και οι Καρυές έχουν πολλή υγρασία, αρκετά βαρύ κλίμα.

Η ερειπωμένη σκήτη 

Κάποια κτήρια είχαν πέσει. Έμενε μόνο ένας πολύ ηλικιωμένος μοναχός, ο πατέρας Ανδρέας, τον οποίο στη συνέχεια φρόντισε η συνοδεία του Γέροντα Εφραίμ που είχε έλθει από τη μονή Φιλοθέου. Ο μοναχός ήταν πολύ χαρούμενος για το ότι επανδρώθηκε η Σκήτη και για την αγάπη που του πρόσφεραν οι μοναχοί.

 

Την πρώτη φορά που τον συναντήσαμε στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα μου φάνηκε πως ήταν πολύ λυπημένος. Είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη Φιλοθέου, τη μονή της μετανοίας του, με κάποιους μοναχούς της αδελφότητας. Δεν ήθελε «να βάλει το μαχαίρι στη γροθιά». Προτίμησε να φύγει από τη Μονή, να ταλαιπωρηθεί, να περιπλανηθεί για λίγο μέχρι να τον διορίσουν από τη μονή Βατοπεδίου, στην οποία ανήκει η Σκήτη, Δικαίο της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα. «Θα ήθελα να πάω να ζήσω
με τον Γέροντά μου Εφραίμ στην Αριζόνα», μας έλεγε (Ήταν πνευματικό τέκνο του Οσίου Εφραίμ της Αριζόνας και πνευματικός εγγονός του Αγίου Ιωσήφ του Ησυχαστή).

Το σχέδιο του Θεού, όμως, ήταν να μείνει στην πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα για να βοηθήσει χιλιάδες ψυχές. Εκεί χωρούσαν όλοι. Στην αρχή ήταν πολύ απλά, δεν υπήρχε μεγάλη άνεση, μέναμε όλοι μαζί σε τεράστιους θαλάμους. Κανένα όμως δεν πείραζε. Κανένας δεν έφευγε από εκεί χωρίς  φιλοξενία. Χωρούσαν όλοι εκεί.
Συνέχισε να εξομολογεί. «Εξομολογούσε ακατάπαυστα». Πάντα τον περίμενε πολύς
κόσμος έξω από τον ναό που εξομολογούσε. Με τον ερχομό του στη Σκήτη,
εξομολογούσε σε ένα ναό μετά την κεντρική είσοδο αριστερά στον επάνω όροφο και
αργότερα στον ναό κάτω από το πρώτο αρχονταρίκι στο βάθος της Σκήτης. Όσο
πέρναγαν τα χρόνια, αυξάνονταν περισσότερο οι προσκυνητές στη Σκήτη του Αγίου
Ανδρέα.

Αυτή την πρώτη φορά μας στη Σκήτη, το 2001, μας φιλοξένησε στα μικρά κελιά των
μοναχών που είχαν ένα ή δυο κρεβάτια, ένα τραπεζάκι και μια καρέκλα. Άρχισε να
επισκευάζει τη Σκήτη. Χάρηκα πολύ που είδα αρκετούς μοναχούς από την Μονή
Φιλοθέου που τον ακολούθησαν. Θυμάμαι τον πατέρα Φιλόθεο τον Άγγλο που μέχρι
και σήμερα συναντώ, με την ωραία του φωνή ως λειτουργός του Υψίστου και τον
πατέρα Πρόδρομο, τον πιστό ακόλουθό του. Κάποιοι μου είπαν: «Όπου και να
πήγαινε ο Γέροντας θα τον ακολουθούσαμε». Στο υπόγειο της Σκήτης, κάτω από το
πρώτο αρχονταρίκι, λειτούργησε η πρώτη Τράπεζα της Σκήτης και προσέφεραν και
το πρωινό. Μαζευόμασταν όλοι, οι μοναχοί και προσκυνητές, στην αρχή που είχε
έλθει η αδελφότητα από τη Φιλοθέου. Ήμασταν πολύ λίγοι, χωράγαμε στον
εσωτερικό χώρο όλοι. Καθόμουνα απέναντι του για να τον ακούω καλύτερα. Ο
Γέροντας μας έκανε τις θεόπνευστες αναλύσεις του. (Πολλές φορές, και αργότερα,
συνέχιζε τις αναλύσεις του πάνω στα κείμενα που διαβάζονταν στην Τράπεζα ή πάνω σε γεγονότα της ημέρας. Διέκοπτε τον αναγνώστη για να δώσει κάποιες διευκρινίσεις
στα όσα ακούγονταν, για να μας ωφελήσει με τον λόγο του).

«Ο Ιούδας πριν γίνει μαθητής του Κυρίου, έλεγε, σκότωσε έναν αδελφό του και
παντρεύτηκε τη μητέρα του. Ο Κύριος του έδωσε το ταμείο των μαθητών, δείχνοντάς
του την εμπιστοσύνη του. Ο Ιούδας όμως έκλεβε το ταμείο. Και, όταν θέλησε ο Θεός
να τον κάνει να αποφύγει την αυτοχειρία λυγίζοντας τη συκιά πάνω στην οποία
κρεμάστηκε, ο προδότης μαθητής λύγισε τα πόδια του και αυτοκτόνησε. Είχε
προδώσει τον Δάσκαλό του για τριάκοντα αργύρια, τα οποία ήταν ένα ευτελές
ποσό… Ο δίκαιος Συμεών είναι μια μεγάλη μορφή της Εκκλησίας μας. Στα κείμενα
αναφέρεται ότι μόνο δύο πήραν στην αγκαλιά τους τον Χριστό μας: η Παναγία και ο
δίκαιος Συμεών».

Έτρεφε μεγάλη αγάπη στον Άγιο Αθανάσιο τον Γ΄, τον Πατελάρο, από την Αξό
Ρεθύμνου. Ερχόταν αρκετές φορές στην Κρήτη για το μνημόσυνό του στις 2 Μαΐου.
Είχε εκθρονιστεί από Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης και ήρθε στη σημερινή Σκήτη
του Αγίου Ανδρέα την οποία μεγάλωσε με προσωπική εργασία και θεωρείται
κτήτοράς της. Τον πρώτο καιρό θυμάμαι στεκόμασταν με τον Γέροντα Εφραίμ έξω
από ένα μνημείο προς τιμήν του Αγίου Αθανασίου, απέναντι από την είσοδο του ναού
του Αγίου Ανδρέα. Μας έδειξε το μνημείο και την απεικόνιση του προσώπου του
Αγίου και μας είπε χωρίς να έχει τώρα κάποια στενοχώρια: «Σε αυτόν τον χώρο
έρχονται όσοι έχουν εξαναγκαστεί να παραιτηθούν από τα αξιώματά τους, όσοι έχουν
διωχθεί», και μας μίλαγε με ενθουσιασμό για τον Άγιο Αθανάσιο τον Γ΄. «Θα
κατέβουμε στην Κρήτη στο μνημόσυνό του και φέτος», μου έλεγε.

Στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα αρχίσαμε πάλι να τον συναντάμε σταθερά. Δεν ήταν
όμως όπως πριν στη Φιλοθέου όπου υπήρχε ένας μικρός αριθμός προσκυνητών. Ο
κόσμος τώρα συνεχώς αυξανόταν. Ο Γέροντας ως Δικαίος της Σκήτης είχε δώσει την
εντολή όλοι οι προσκυνητές που ζητάνε φιλοξενία να φιλοξενούνται στη Σκήτη.
Επιτελούσαν ένα πολύ δύσκολο αλλά θεάρεστο έργο. Με αυτόν τον τρόπο, τη
φιλοξενία, ο Αβραάμ είχε φιλοξενήσει τους τρεις Αγγέλους (προτύπωση της Αγίας
Τριάδας).

 

Τέλος Α μέρους συνεχίζεται 

 

 

Πηγή www.greekaffair.gr 

Related posts

Γέρων Γεώργιος: «Ο θεός θα λυτρώσει τους Έλληνες» (Βίντεο)

Γέροντος Νεκταρίος Μουλατσιώτης: Θα έρθει η οργή του Θεού με όσα κάνουμε;

Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης: «Δεν είναι σωστό να διαπομπεύουμε τα αμαρτήματα των άλλων»