ΕΙΔΗΣΕΙΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΤΑΞΙΔΙΑ, ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Απόψεις

Κωνσταντίνος Μανίκας – Οικονομολόγος: «Η άμεση εμπλοκή του Ιράν θα βυθίσει ξανά την παγκόσμια οικονομία»

Κωνσταντίνος Μανίκας

Κωνσταντίνος Μανίκας – Οικονομολόγος: «Η άμεση εμπλοκή του Ιράν θα βυθίσει ξανά την παγκόσμια οικονομία»

 

O Κωνσταντίνος Μανίκας – Οικονομολόγος, Σύμβουλος Επενδύσεων και Συγγραφέας του βιβλίου “Στην Ψυχή του Ηγεμόνα”, καταθέτει την άποψη του στο greekaffair για τον πόλεμο που ξεκίνησε στην Μέση Ανατολή ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Γάζα. Πόσο μπορεί να διαταράξει την παγκόσμια οικονομία και να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ύφεση παγκοσμίως; Ποια είναι τα πιθανά σενάρια που βλέπει;

 

Κύριε Μανίκα η πολεμική σύγκρουση μεταξύ , που ξέσπασε την 7η
Οκτωβρίου, πόσο έχει διαταράξει την παγκόσμια οικονομία και πόσο πιθανό είναι να
οδηγήσει σε μεγαλύτερη ύφεση, αν εμπλακούν περισσότερες χώρες και κυρίως το Ιράν;

Προς το παρόν κι όσο η ισραηλινή επέμβαση δεν επεκταθεί πολύ χρονικά, οι επιπτώσεις της
σύγκρουσης παραμένουν αναμενόμενες και διαχειρίσιμες, περιορίζοντας οριακά τον παγκόσμιο
ρυθμό ανάπτυξης. Τα πρώτα σημάδια φόβου φάνηκαν ήδη στις αγορές, με την άνοδο του
δολαρίου και την κίνηση των αμερικανικών ομολόγων. Εάν όμως αποκτήσει ευρύτερες
διαστάσεις, και ειδικά με συμμετοχή του Ιράν, με τη γεωπολιτική και πετρελαϊκή σημασία που
διαθέτει (το 20% του πετρελαίου και του υγροποιημένου περνά από τα στενά του Ορμούζ), είναι
σίγουρο ότι θα πληγώσει σημαντικά την αναπτυξιακή πορεία όλων. Ειδικά στην Ε.Ε., την
εξαρτημένη ενεργειακά από τις εισαγωγές, σε συνδυασμό μάλιστα με τα υψηλά επιτόκια που
ήδη έφεραν τη Γερμανία σε υφεσιακή φάση, η επίδραση θα είναι καταστροφική.

 

Η σημερινή παγκόσμια οικονομία βλέπουμε να είναι ευάλωτη, μετά την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, έρχεται να προστεθεί και ένας ακόμη πόλεμος στη Μέση
Ανατολή. Οι συγκρούσεις Ισραήλ – Παλαιστίνης τι είδους επιπτώσεις μπορεί να
προκαλέσουν στην παγκόσμια οικονομία;

Αυτή καθαυτή η σύγκρουση, με την τωρινή της μορφή έχει προ εξοφληθεί από τις αγορές ότι θα
έχει ελαφριές επιπτώσεις τόσο στην τιμή του πετρελαίου (αύξηση γύρω στα 5 δολάρια), όσο και
στο εμπόριο, αφού άμεσα δεν αποτρέπεται καμία μεταφορική δίοδος. Το θετικό είναι ότι προς
τον παρόν οι αραβικές χώρες δεν παρασύρονται σε μείωση της προσφοράς πετρελαίου. Αυτό
όμως που τρομάζει είναι η πραγματοποίηση του χειρότερου δυνατού σεναρίου με μεγάλη
παράταση της συμπλοκής και άμεση εμπλοκή του Ιράν, και πιθανότατα κι άλλων χωρών, με
συνέπεια την κατακόρυφη αύξηση των τιμών, με ό, τι αυτό θα σημάνει για το κόστος
παραγωγής, τις νέες ανισορροπίες στην προσφορά και τη ζήτηση αγαθών, και την
αναζωπύρωση του πληθωρισμού. Προφανέστατα, όλες αυτές οι εξελίξεις σε ένα περιβάλλον
υψηλών επιτοκίων και αύξησης του δημοσίου χρέους, δεν μπορούν παρά να βυθίσουν ξανά την
παγκόσμια οικονομία σε μια φάση στασιμοπληθωρισμού.

 

Χρηματιστήρια, τράπεζες, και πληθωρισμός θα αντέξουν στην πίεση του πολέμου της Μέσης Ανατολής ή τα κράτη θα χρειαστεί να αναλάβουν δράση ώστε να στηρίξουν τις οικονομίες τους, την κοινωνία και για άλλη μια φορά και τα χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα;

Στην περίπτωση του χειρότερου σεναρίου είναι δεδομένο θα υπάρξει πίεση για νέα μέτρα
στήριξης, ιδιαίτερα σε κοινωνικό επίπεδο. Βέβαια, παραμένει το δίλημμα ανάμεσα στην
αντιπληθωριστική, δημόσιο νομικά περιοριστική πολιτική και την υπέρβαση των υφεσιακών
τάσεων. Όμως, το φάσμα μιας νέας γενικευμένης κρίσης βάζει πλέον τους πάντες σκέψεις και
ήδη έχουν αρχίσει να ακούγονται εντονότερα οι πρώτες φωνές για πρόσκαιρη χαλάρωση της
νομισματικής πολιτικής. Οι τράπεζες, κυρίως οι ευρωπαϊκές, έχουν κατορθώσει με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο και τις θεσμικές παρεμβάσεις των τελευταίων ετών να αποκτήσουν σημαντική κεφαλαιακή επάρκεια αλλά υπάρχουν ακόμη χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με πιο επισφαλές χρηματοφυλάκιο που θα μπορούσαν, υπό προϋποθέσεις, να βρεθούν στο μάτι του κυκλώνα δίνοντας το έναυσμα για
έναν νέο κύκλο ανασφάλειας στις αγορές.

Ποιες είναι οι δικλίδες ασφαλείας που πρέπει να λάβουν η Ελλάδα και οι υπόλοιπες
χώρες της ΕΕ ώστε να προστατεύσουν τις οικονομίες τους και να μην δημιουργηθούν αυτόματα κραδασμοί στον ενεργειακό και επισιτιστικό τομέα;

Όπως ήδη ανέφερα, η ΕΕ είναι η πιο ευάλωτη ενεργειακά αλλά όπως και στην περίπτωση της
Ουκρανίας, έχει ανταποκριθεί ικανοποιητικά στις νέες προκλήσεις, αυξάνοντας τα αποθέματά
της σε σημαντικό βαθμό, καθώς και τους χώρους αποθήκευσης LNG, επενδύοντας δυναμικά
στις αν ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη ενεργειακή ροή
ακόμη και με την περιστασιακή επαναλειτουργία λιγνιτικών μονάδων, όπου αυτό είναι τεχνικά
δυνατό. Προφανώς και σε ακραίες καταστάσεις, που απευχόμαστε θα προκύψουν ελλείψεις και
δυσκολίες στη βιομηχανική παραγωγή και την οικιακή κατανάλωση που θα απαιτήσουν
εξ ορθολογισμό της χρήσης αλλά είμαστε πολύ μακριά από μια τέτοια κατάσταση.
Στο κομμάτι του επισιτισμού πρόσθετα προβλήματα θα προκύψουν μόνο στην περίπτωση νέων
κυρώσεων σε τρίτες χώρες και μπλοκαρίσματος μεταφορικών διόδων, όπου, πέρα από την
αναζήτηση εναλλακτικών εισαγωγικών προορισμών, θα χρειαστούν και πολιτικές τόνωσης της
εγχώριας παραγωγής. Εννοείται ότι οποιαδήποτε μείωση της προσφοράς θα επηρεάσει τις
τιμές κι ότι κάθε χώρα οφείλει να ελέγχει τα αναμενόμενα φαινόμενα κερδοσκοπίας.

Κύριε Μανίκα, είχαμε να ξαναδούμε τόσο υψηλό πληθωρισμό εδώ και 50 χρόνια και πριν από 50 χρόνια ακριβώς είχαμε ξαναδεί παρόμοια ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, με την πετρελαϊκή τότε κρίση να είχε επηρεάσει τον πληθωρισμό, τα επιτόκια ανέβαιναν, όπως και οι τιμές του πετρελαίου. Τελικά η ιστορία επαναλαμβάνεται ή θεωρείτε ότι είναι μια τυχαία επανάληψη των γεγονότων;

Το σίγουρο είναι ότι υπάρχουν οικονομικοί κύκλοι που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο,
επαναλαμβάνονται και η προσφορά ενέργειας πάντα επηρεάζει κρίσιμα τα οικονομικά μεγέθη.
Όμως οι συνθήκες δεν είναι ίδιες και οι συγκρίσεις είναι μάλλον αδόκιμες. Τότε οι οικονομίες
έβγαιναν από τον κανόνα του χρυσού αλλά υπήρχε και μικρότερη διεθνής συνεργασία. Τώρα
ζούμε σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης ενός ψηφιοποιημένου κόσμου αλλά και με
περισσότερες θεσμικές δικλείδες ασφαλείας. Τότε το πετρέλαιο ήταν απολύτως κυρίαρχη μορφή
ενέργειας. Τώρα, χωρίς να έχει αναιρεθεί η πρωτοκαθεδρία του, το φυσικό αέριο και οι ΑΠΕ
μετασχηματίζουν σταδιακά το τοπίο.

 

Η ανησυχία και η αβεβαιότητα για το μέλλον στις παγκόσμιες αγορές είναι ορατή. Πόσο πρέπει να ανησυχεί ο επενδυτικός κόσμος για κάποιο παγκόσμιο κραχ;

Οι αγορές πάντα ανησυχούν όταν προκύπτουν απρόβλεπτα γεωπολιτικά γεγονότα όπως της
Ουκρανίας και του Ισραήλ. Όταν σε αυτά προσθέσουμε τη νέα υπερχρέωση των χωρών για να
αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας, την κατακόρυφη αύξηση του κόστους
δανεισμού, τις επιμέρους αστάθειες στο τραπεζικό σύστημα παρά τη βελτίωση της κεφαλαιακής
βάσης τους, μέχρι και τις κινήσεις των BRICS και το δύσκολο εγχείρημα τους να δημιουργήσουν ένα νέο αποθεματικό νόμισμα, δεν είναι άτοπο να παραμένουν ενεργά τα σενάρια αποσταθεροποίησης.

Προφανώς και δεν βρισκόμαστε σε πορεία καταστροφής αλλά αν όλοι οι
παραπάνω παράγοντες αφεθούν να επιδεινωθούν και περάσουμε σε μακρά περίοδο
στάσιμου πληθωρισμού, τότε κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει άσχημες εξελίξεις.

 

Η Ελλάδα από όλα όσα συμβαίνουν στη γειτονιά μας τι έχει να αντιμετωπίσει και τι έχει να φοβάται; Ποια σενάρια πιστεύετε ότι μπορεί να παίξουν για τη χώρα μας, εάν
γενικευτεί ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή;

Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια φάση δημοσιονομικής σταθερότητας πάρα τα σημαντικά πακέτα
ενίσχυσης, κατά την πανδημία και την έκρηξη του πληθωρισμού. Ταυτόχρονα αποκτά ξανά την
επενδυτική βαθμίδα που της επιτρέπει τα ομόλογα της να απευθύνονται με καλύτερους όρους
και σε θεσμικούς επενδυτές, ο τουρισμός ακολουθεί δυναμική πορεία και οι πόροι του Ταμείου
Ανάκαμψης μαζί με τις αυξημένες ξένες επενδύσεις και τις εξαγωγές δίνουν αναπτυξιακή ανάσα.
Δεν επιτρέπεται όμως να εφησυχάζουμε. Το κόστος δανεισμού παραμένει υψηλό, με το 10ετές
ομόλογο πάνω από το 4%, ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα το 2024 είναι τουλάχιστον
διπλάσιος από τον φετινό. Βασικές μεταρρυθμίσεις δεν έχουν ακόμη προχωρήσει πλήρως. Ο
πληθωρισμός των τροφίμων συνεχίζει να ροκανίζει τα εισοδήματα των πολιτών κι ελπίζουμε σε
αυτό το ροκάνισμα να μην προστεθεί λόγω του πολέμου ξανά η ενέργεια. Σε περίπτωση γενικευμένης κρίσης, η χώρα θα βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα και δημοσιονομικά
και αναπτυξιακά, για τους λόγους που ανέφερα προηγουμένως, κι ας μη διαθέτουμε τις
τεράστιες εμπορικές συναλλαγές με τον αραβικό κόσμο. Θα είναι και πάλι ευθύνη της ΕΕ να
αξιολογήσει τα δεδομένα και να λάβει γενναίες αποφάσεις.

Η στάση της Τουρκίας πώς επηρεάζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Πρέπει να
φοβόμαστε για ένα νέο ξέσπασμα Ερντογάν και πού μπορεί να οδηγήσει;

Η στάση του Ερντογάν έχει ήδη φανεί. Όπως και στο ζήτημα της Ουκρανίας, αρχικά βρίσκεται
απέναντι στη Δύση και στην πορεία αναζητεί ρόλο διαμεσολαβητή για να ισχυροποιήσει τη
γεωπολιτική του θέση, παρά τα τεράστια οικονομικά ζητήματα. Αν και φαινομενικά περνάμε μια
φάση "ανακοπής" με την Τουρκία, δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει την πιθανότητα ο Ερντογάν
να επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία θέτοντας και πάλι στο τραπέζι, απαιτήσεις όχι μόνο
για τα νησιά αλλά και για τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη. Άλλωστε, φόβος για
ανάλογες αντιδράσεις υπάρχει ήδη σε περιπτώσεις όπως η διάνοιξη Κίνας – Ταϊβάν.

Και μια τελευταία ερώτηση, για την οποία κατανοώ τις όποιες δυσκολίες να απαντήσετε, αλλά θα ήθελα την προσωπική σας άποψη για το εάν υπάρχει λύση για το Μεσανατολικό αλλά τα διεθνή συμφέροντα δεν επιτρέπουν να προχωρήσουν οι διαδικασίες. Ο Αλλάχ ή το χρήμα τελικά υποκινούν αυτόν τον πόλεμο;

Οτιδήποτε χρονίζει γίνεται δύσκολο να επιλυθεί. Το τι είναι ή δεν είναι δίκαιο γίνεται θολό, και το
ποιος μπορεί να διαμορφώσει το "δίκαιο" αφορά φυσικά και τη διεθνή δύναμη κάθε πλευράς.
Ευκαιρίες για λύση υπήρξαν, και το 1948 αλλά και προς τα τέλη του 20ου αιώνα, αλλά ο
μαξιμαλισμός και η επικράτηση των πιο ακραίων φωνών δεν επέτρεψε τα συμφωνηθέντα να
τεθούν σε ισχύ. Δεν είμαι αισιόδοξος ότι αυτή η στιγμή είναι η πιο πρόσφορη για
διαπραγματεύσεις. Αν ο νέος φόρος αίματος κατορθώσει να αναδείξει νέα εκπροσώπηση με
περισσότερη σύνεση, τότε ίσως στο μέλλον δούμε να επικρατεί ψυχραιμία και διάθεση
ουσιαστικού διαλόγου.

 

Πηγη .greekaffair.news

Related posts

Μας βάλανε στο χορό του κορωνοϊού με το ζόρι …Πρέπει να χορέψουμε ;

Newsroom

Έρχεται το «Ψηφιακό Ευρώ» Τέρμα τα Μετρητά!

Newsroom

«Υπ’ αριθμόν 1 τουρκικός στόχος: Η κατάληψη του νησιωτικού συμπλέγματος της Μεγίστης»