Μοναστηριακός Τουρισμός : Ιερά Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αιγιαλείας και Όσιος Λεόντιος

Η Βασιλική και Σταυροπηγιακή Ιερά Μονή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αιγιαλείας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά μοναστήρια της Πελοποννήσου, με μεγάλη εθνική προσφορά και μοναδικά κειμήλια.

Το μοναστήρι απέχει 15 χιλιόμετρα από την πόλη του Αιγίου και βρίσκεται στη δεξιά όχθη του Σελινούντα ποταμού, κάτω από το βουνό Κλωκός, μέσα σε πλούσια βλάστηση και άφθονα νερά. Ανατολικά της, σε κάθετο βράχο, βρίσκεται η αρχική, πρώτη μονή (παλαιομονάστηρο), με ξεχωριστή βυζαντινή αρχιτεκτονική και αξιόλογες τοιχογραφίες των Ναών και των ασκηταριών της, κτήτορας της οποίας υπήρξε ο Όσιος Λεόντιος.

Η ιστορία της Μονής αρχίζει με τον Όσιο Λεόντιο, ο οποίος γεννήθηκε περί το 1377 στη Μονεμβασιά, με καταγωγή από αρχοντική οικογένεια. Ήταν γιός του Ανδρέα Μαμωνά, δούκα της Μονεμβασίας και της Θεοδώρας Παλαιολογίνης, κόρης του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Δ’ Παλαιολόγου. Γύρω στα 1415 – 1420, ιδρύει την Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ σε προϋπάρχοντα ασκηταριά, στο όρος Κλωκός.  Οι θείοι του, Θωμάς και Δημήτριος Παλαιολόγοι, θαυμάζοντας την αρετή του, συνδράμουν στην ίδρυση μεγαλοπρεπούς μοναστηριού, περί το 1450, και δωρίζουν στην Μονή τα Άχραντα Πάθη του Σωτήρος Χριστού δηλαδή τεμάχια από το Τίμιο Ξύλο, τον ακάνθινο Στεφάνι, την Χλαμύδα, τον Κάλαμο, τον Σπόγγο ,τα καρφιά , τα οποία σώζονται άθικτα μέχρι σήμερα.

Η μονή καταστρέφεται το 1500  και το 1620 από Τούρκους και οι μοναχοί αποφασίζουν να αλλάξουν θέση και ανεγείρουν νέα Μονή –στη θέση που βρίσκεται σήμερα το μοναστήρι- στο όνομα των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ. Η νέα Μονή καταστρέφεται το 1772 από Τουρκαλβανούς στα Ορλωφικά, όπου και διασώζονται 4 μοναχοί, μεταξύ των οποίων και ο τότε Ηγούμενος και τα Άχραντα Πάθη.

Σε διάστημα τριών ετών – δηλαδή το 1775 κτίζεται η σημερινή μορφή της Μονής. Το καθολικό της είναι Σταυρόσχημο, τετρακίονο, καμαρωτό, με οκταγωνικό τρούλο και μαρμαροσκάλιστα παράθυρα. Στολίζεται με αγιογραφίες των Δ.Κ.Φανέλλη, Α. Μανέλη και Ι. Οικονόμου.

Κατά την Τουρκοκρατία, η μονή ήταν πνευματικό κέντρο και προπύργιο του ελληνισμού. Μόλις κηρύχθηκε η επανάσταση, οι μάχιμοι μοναχοί της μονής κατέβηκαν στο Αίγιο και κατατάχθηκαν στο επαναστατικό σώμα του Γερμανού που πήρε μέρος στην πρώτη πολιορκία του Πατρινού κάστρου. Επί σειρά ετών προσέφερε μεγάλα χρηματικά ποσά στον Αγώνα – ακόμα και τα κανδήλια και τα ασημένια φωτοστέφανα από τις εικόνες των Αγίων. Το Μάϊο του 1821 η μονή των Ταξιαρχών γίνεται αποθήκη τροφίμων, διαφόρων πολεμοφοδίων μέχρι το 1827.

Μετά την απελευθέρωση, η μοναχική κοινότητα των Ταξιαρχών παρουσιάζει πλούσια δράση στον πνευματικό, στον εκκλησιαστικό και κοινωνικό τομέα της ελληνικής ζωής. Το 1833, είχε 74 μοναχούς. Οι εγγράμματοι μοναχοί κατέβηκαν στο Αίγιο και εργάστηκαν στα γύρω χωριά σαν εφήμεροι, δάσκαλοι, συμβολαιογράφοι και δικολάβοι (δικηγόροι). Το 1837, ο Ηγούμενος της μονής Μελέτιος Ροβήτος, ίδρυσε ελληνικό σχολείο στη μονή όπου δίδαξαν πολλοί μοναχοί και λαϊκοί με εξαιρετική μόρφωση. Το 1880, ιδρύεται με άδεια του Υπουργείου Παιδείας, Γυμνάσιο που λειτούργησε μέχρι το 1926. Μετά την κατοχή ,η μονή Ταξιαρχών διαδραματίζει τον πνευματικό της ρόλο, με την ίδρυση Γυμνασίου – Οικοτροφείου που λειτούργησε δωρεάν μέχρι το 1970 περίπου και προσέφερε πάρα πολλά στα φτωχόπαιδα της υπαίθρου.

Στο μουσείο και τη βιβλιοθήκη της Μονής σήμερα φυλάσσονται, πέραν των Άχραντων Παθών, πολλά χειρόγραφα, παλαιότυπα, ιστορικά έγγραφα, ξυλόγλυπτοι σταυροί, ιερά σκεύη, άμφια [όπου μεταξύ άλλων βρίσκονται μια θαυμάσια αρχιερατική στολή του μαρτυρικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’, το ωμοφόριο και ένα ζεύγος επιμάνικα του Nεοφύτου, μητροπολίτη Γάνου και Χώρας (1749), έργα της κεντήτριας Σοφίας, το ωμοφόριο του Μεθοδίου Μητροπολίτη Αγκύρας, ένα ζεύγος επιμάνικα του Παλαιών Πατρών Θεοφάνη (1612-1638) και το επιγονάτιο του μητροπολίτη Άνδρου Ιωάσαφ (1774), έργο της κεντήτριας Ελένης, ένα επιτραχήλιο της κεντήτριας Κοκώνας (1807)], βαρύτιμοι χρυσοκέντητοι επιτάφιοι [όπου μεταξύ άλλων βρίσκεται ο επιτάφιος του κεντητή Αρσενίου (1589-1590), ο επιτάφιος της κεντήτριας Δεσποινούς (1685)], εικόνες μεγάλης αξίας.

Στο καθολικό της Μονής το ξυλόγλυπτο τέμπλο χρονολογείται από το 1816, ενώ επίσης φυλάσσεται το ιερό σκήνωμα του οσίου Λεοντίου και κιβώτια επιχρυσωμένα ή ξύλινα έχοντας μέσα μικρότερες λειψανοθήκες, με λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος, του Αγίου Χαραλάμπους, μέρος της κάρας του Αγίου Ξενοφώντος, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Παντελεήμονος, του Αγίου Βασιλείου, της Αγίας Μαρίνης, του Αγίου Αρτεμίου, λείψανα του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, μέρος της κάρας της Αγίας Κυριακής, λείψανα του Αγίου Μιχαήλ Συνάδων, λείψανα του Αγίου Προκοπίου, μέρος της πλεξίδας του Ιωάννη του Προδρόμου, μέρος του χεριού του Αρέθα και μέρος της κάρας του Αγίου Στεφάνου του νέου.

Το παλαιομονάστηρο είναι σήμερα προσκύνημα και αρχαιολογικός χώρος. Μερικά τμήματα από το ισχυρό τείχος του μοναστηριού υπάρχουν ακόμα ριζωμένα στο χείλος του γκρεμού. Η πύλη διατηρείται σε καλή κατάσταση, ενώ στον τοίχο, πάνω της, υπάρχουν δύο μικροί κίονες που συνδέονται με ένα τόξο. Ακόμα ψηλότερα βρίσκεται εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα με ανάγλυφο το παλαιοχριστιανικό σύμβολο του Αμνού με σταυρό. Δεξιά στην πλευρά του βράχου διακρίνονται τα ερείπια του παλιού υδραγωγείου, ενώ στη μέση του περιβόλου βρίσκεται μεγάλη υπόγεια θολωτή δεξαμενή, που χρησίμευε ως αποθήκη νερού. Στο κοίλωμα του βράχου υπάρχει ο ναΐσκος του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που αποτελούσε το καθολικό του μοναστηριού, ενώ δεξιά και αριστερά του καθολικού, συνεχόμενοι, σώζωνται δύο ακόμα ναΐσκοι. Ανεβαίνοντας την εντυπωσιακή πωρολιθική σκάλα και ακόμα μια ξύλινη υπάρχει το ασκητήριο του οσίου Λεοντίου και ναΐσκος αφιερωμένος στην Ανάσταση του Κυρίου, ενώ περνώντας πάνω από τη λιθόχτιστη στέγη του, υπάρχει ο τάφος του οσίου Λεοντίου.

Το μοναστήρι πανηγυρίζει στις 8 Νοεμβρίου την εορτή των Αρχαγγέλων και στις 11 Δεκεμβρίου τη μνήμη του ιδρυτή της, Οσίου Λεοντίου του Μονεμβασιώτου.

Το κατ’ εξοχήν προϊόν της Ιεράς Μονής των Παμμεγίστων Ταξιαρχών είναι η πασίγνωστη αυθεντική ροδοζάχαρη, ένα γλυκό κουταλιού φτιαγμένο από ροδοπέταλα με την παραδοσιακή συνταγή των μοναχών.

Επικοινωνία με την Ιερά Μονή

Ταχ. Διεύθυνση:  Ι. Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών 251 00 Μελίσσια Αιγιαλείας

Τηλ.  26910 56300, 56515

Φαξ.  26910 56515

Ωράριο Eπισκέψεων

Καθ’ όλη την ημέρα εκτός 13.00-16.00 κατά το Χειμερινό ωράριο.

Καθ’ όλη την ημέρα εκτός 13.00-17.00 κατά το Θερινό ωράριο.