Ο Άγιος Παΐσιος είχε πει περί ασθένειας: «Μεγάλο πράγμα η υγεία, αλλά το καλό που προσφέρει η αρρώστια»…

Η ασθένεια

«Μεγάλο πράγμα η υγεία, αλλά το καλό που προσφέρει η αρρώστια δεν μπορεί να το δώσει η υγεία!» επαναλάμβανε ο Άγιος Παΐσιος.

Θεωρούσε την αρρώστια μεγάλη ευεργεσία, επειδή καθαρίζει τον άνθρωπο από την αμαρτία και βοηθά εκείνον που δεν έχει αρετές να εξιλεωθεί. Αρκεί να έχει υπομονή και να δέχεται την αρρώστια με χαρά. Η ψυχή του ανθρώπου είναι όπως το χρυσάφι, και η αρρώστια γίνεται η φωτιά που καθαρίζει την ψυχή.

Ο Κύριος είχε πει στον Απόστολο Παύλο: «Ἡ γάρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται» (Β΄ Κορ. 12, 9).

Ο Θεός, έλεγε ο Άγιος, δεν τιμωρεί τους ανθρώπους με τις αρρώστιες ούτε τους καταστρέφει. Σε αρκετές περιπτώσεις οι άνθρωποι, με την αμαρτωλή τους ζωή, καταστρέφονται μόνοι τους και εξαφανίζουν το γένος τους. Βλέπουμε έτσι να εξαφανίζονται άνθρωποι που η ζωή τους δεν έχει νόημα. Παλαιότερα υπήρχε η φυματίωση. Όταν βρέθηκε το φάρμακό της, παρουσιάστηκε άλλη αρρώστια. «Το κακό είναι ότι και να βρεθεί το φάρμακο για τον καρκίνο, θα βγει άλλη αρρώστια». Ακόμη και ο Θεός να βοηθήσει, οι ίδιοι οι άνθρωποι θα γίνουν αιτία για να παρουσιαστεί εν συνεχεία άλλη αρρώστια – σε αυτό δεν υπάρχει τελειωμός.

Ο Θεός επιτρέπει να συμβεί στον άνθρωπο η ασθένεια ώστε να προκύψει, αξιοποιώντας την θετικά, κάτι καλό. Επίσης, ενίοτε επιτρέπει την ασθένεια για παιδαγωγία.

Άλλοι ανταμείβονται από το πώς θα αντιμετωπίσουν την ασθένειά τους και άλλοι εξοφλούν τις αμαρτίες τους – τίποτα δεν πάει χαμένο. «Ό,τι επιτρέπει ο Θεός είναι φιλάνθρωπο». Ακόμη και η σφαγή των ιερέων του ειδωλολάτρη θεού Βάαλ από τον Προφήτη Ηλία, όσο σκληρό γεγονός και να υπήρξε, έκρυβε τη φιλανθρωπία του Θεού. Οι ιερείς αυτοί περισσότερο υπέφεραν από τα δικά τους μαχαίρια και τις θυσίες προς τον νεκρό θεό τους, παρά από το μαχαίρι του Προφήτη Ηλία, που έδωσε τέλος στο μαρτύριό τους.

Τα αίτια της ασθένειας

Ο Άγιος Παΐσιος επαναλαμβάνει στους Λόγους του την καθιερωμένη διδασκαλία της Εκκλησίας περί ασθένειας. Η ασθένεια εισέβαλε στην ανθρώπινη ζωή με το προπατορικό αμάρτημα, έχει σχέση με την κτιστότητα του ανθρώπου και δεν αποτελεί τιμωρία αλλά παιδαγωγία του Θεού.

Η ασθένεια είτε σωματική είτε ψυχική, έχει σχέση με ένα ευρύ φάσμα αιτίων.

Ο Άγιος Παΐσιος θεωρούσε ότι ορισμένες ασθένειες συνδέονται με την προσωπική αμαρτία, σημαίνουν απομάκρυνση από τον Θεό και άρνησή Του. Όταν κανείς είναι μακριά από τον Θεό δέχεται την επίδραση των πειρασμών και του Διαβόλου ομοίως όταν είναι κοντά στον Θεό δέχεται τη Θεία Χάρη. Η αμαρτία όμως δεν είναι ανώδυνη αλλά προκαλεί ψυχική και σωματική διάλυση. Όταν ο Θεός βλέπει την κακία και την αμαρτωλότητα των ανθρώπων και διαπιστώνει ότι είναι αδύνατον να αλλάξουν, επιτρέπει σε ορισμένες περιπτώσεις να συμβεί η αρρώστια, χωρίς όμως να πρόκειται για τιμωρία Του. Στην πραγματικότητα, ο Άγιος πίστευε ότι οι άνθρωποι αυτοτιμωρούνται και καταστρέφονται όταν η ζωή τους χάσει το ουσιαστικό της νόημα.

Οι περισσότερες ασθένειες, κατά τον Άγιο, οφείλονται στη στενοχώρια (με την οποία ασχοληθήκαμε στο τέλος του έκτου κεφαλαίου μιλώντας για τα Πάθη).

Όλοι οι άνθρωποι έχουν ένα ευαίσθητο σημείο. Η στενοχώρια άλλον θα τον κτυπήσει στο στομάχι, άλλον στο κεφάλι κ.λπ. Έβλεπε επίσης τη σχέση ανάμεσα στην αδικία και την ασθένεια. Έλεγε ότι αυτοί που αδικούν, δίνουν δικαιώματα στον Διάβολο με συνέπεια ενίοτε να αρρωσταίνουν. Ο ίδιος ο Κύριος είχε πει: «οὐκ οἴδατε ὅτι ἄδικοι βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι» (Α΄ Κορ, 6, 9). Τα περισσότερα κακά που συμβαίνουν στους ανθρώπους θεωρούσε ότι οφείλονται στις αδικίες που έχουν διαπράξει. Αναφερόταν σε ανθρώπους οι οποίοι απέκτησαν περιουσία αδικώντας άλλους, με αποτέλεσμα η αδικία αυτή να προξενήσει αρρώστιες. Μάλιστα, όπως ήδη επισημάναμε μιλώντας για την αδικία στο έκτο κεφάλαιο, σε ορισμένες περιπτώσεις συνέδεε τις αδικίες που διέπραξε μια οικογένεια με τις αρρώστιες που έβρισκαν τις επόμενες γενιές της.

Ενίοτε βλέπουμε να ταλαιπωρούνται με αρρώστιες άνθρωποι οι οποίοι ευαρέστησαν τον Θεό με τη ζωή τους, άνθρωποι που η ζωή τους υπήρξες φως για τον κόσμο.

ο Άγιος Παΐσιος εξηγούσε ότι πρόκειται για λίγες περιπτώσεις όπου ο θεός επιτρέπει να ταλαιπωρηθούν Άγιοι άνθρωποι και αυτό συμβαίνει «κατά παραχώρηση Θεού». Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να μην έδωσαν δικαιώματα με τον τρόπο ζωής τους, ούτως ώστε να λειτουργήσουν , όπως έλεγε, οι πνευματικοί νόμοι, ο Θεός όμως έχει τους λόγους Του. Ορισμένοι θα ταπεινωθούν περισσότερο με τις αρρώστιες τους ωφελώντας άλλους που, αν και έζησαν με αρνητικό τρόπο τη ζωή τους, δεν υπέφεραν από κάποια αρρώστια. Αυτοί των οποίων η αρρώστια είναι δοκιμασία Θεού, έλεγε, θα λάβουν καθαρό μισθό και θα γίνουν πνευματικά πλούσιοι, όπως συνέβη με τον δίκαιο Ιώβ.

Επίσης, πέρα από τους Αγίους, υπάρχουν και άνθρωποι που δείχνουν καλοσύνη προς τους άλλους ανθρώπους αλλά οι ίδιοι δεν είναι κοντά στον Θεό. Ο Θεός επιτρέπει να περάσουν οι καλοί αυτοί άνθρωποι δοκιμασίες και αρρώστιες ώστε να ωφεληθούν από αυτές, να τις αξιοποιήσουν θετικά και να οδηγηθούν τελικά στον Παράδεισο. Για τις περιπτώσεις αυτές ο Άγιος χρησιμοποιούσε ως επιχείρημα το «Τίς οἶδε τά κρίματα τοῦ Θεοῦ;» (Ψαλμ. 35, 7). Πίστευε ότι δίχως τον πόνο και την ασθένεια πολλοί άνθρωποι θα γίνονταν θηρία και θα απομακρύνονταν περισσότερο από τον Θεό.

Η θεραπεία της ασθένειας

Ο άνθρωπος, σύμφωνα με τον Άγιο Παΐσιο, θα πρέπει για την αντιμετώπιση της ασθένειας του να εμπιστευτεί πρώτα τον Θεό και ύστερα τον κατάλληλο άνθρωπο, τον γιατρό. Σε σοβαρές αρρώστιες, προτού καταφύγει κανείς στους γιατρούς, καλό είναι να προτάσσει την προσευχή και την Αγρυπνία, για να φωτίσει ο θεός τους γιατρούς. Επίσης, ακλό είναι να προηγηθούν και τα άλλα μέσα που διαθέτει η Εκκλησία, όπως η Θεία Κοινωνία, η Εξομολόγηση, το Ευχέλαιο, η νηστεία, το λαδάκι από το καντηλάκι και ο Αγιασμός.

πολλές φορές, άνθρωποι που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες περνούν μεγάλη ταλαιπωρία και μαρτύρια κατά τη διαδικασία της θεραπείας τους. Χρειάζεται να κάνουν πολλές εξετάσεις, εγχειρήσεις, μεταγγίσεις, χημειοθεραπείες, ακτινοβολίες. Ενίοτε σπάζουν οι φλέβες τους, τρέφονται από τη μύτη και δεν μπορούν να κοιμηθούν. Γι’ αυτό, τόνιζε ο Άγιος, δεν είναι καλό να επαναπαυόμαστε και να λέμε ότι ο άρρωστος έπεσε σε χέρια καλών γιατρών. Πρέπει να λαμβάνουμε συνολικά υπόψη την ταλαιπωρία που πρόκειται να περάσει ο άρρωστος και αν προσευχόμαστε στον Θεό να του δίνει υπομονή. Επίσης, να προσευχόμαστε να φωτίζει ο Θεός τους γιατρούς, γιατί μπορεί να κάνουν λάθη, ιδίως αν δεν έχουν ταπείνωση. Αν δεν προσευχηθούμε για έναν άρρωστο, η αρρώστια θα ακολουθήσει τη φυσική της πορεία. Αντίθετα, με την προσευχή, μπορεί να «αλλάξει δρόμο».

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Χριστός μπορεί να θεραπεύσει τις αρρώστιες που δεν θεραπεύονται από τους γιατρούς.

Πρέπει όμως να υπάρχει σοβαρός λόγος και ο άνθρωπος να ‘είναι πολύ δοσμένος στον Χριστό. Όταν ζητάμε από τον θεό να βοηθήσει κάποιον, έχει αξία να θυσιάζουμε και εμείς κάτι. Ο Χριστός θα δει τότε τη θυσία μας και αν είναι για το πνευματικό καλό του αρρώστου θα εκπληρώσει το αίτημά μας. Μερικοί επισκέπτονταν τον Άγιο και του ζητούσαν να κάνει καλά δικούς τους ανθρώπους, επειδή είχαν ακούσει από άλλους –και το πίστευαν και οι ίδιοι- ότι μπορούσε να τους βοηθήσει. Ζητούσαν όμως να βοηθήσει ο Θεός χωρίς να κάνουν οι ίδιοι καμία προσπάθεια, ούτε καν μια μικρή θυσία. Ο όσιος πρότεινε να κάνουν κάποια θυσία που θα βοηθούσε και τους ίδιους εκτός από τον άρρωστο, όπως το να προσευχηθούν, να νηστέψουν, να κάνουν μετάνοιες, να κόψουν το τσιγάρο.

Κάθε φορά που ο Άγιος έβλεπε, π.χ. έναν τυφλό ή έναν σοβαρά άρρωστο αισθανόταν ο ίδιος ένοχος γιατί, όπως έλεγε, αν είχε καλή πνευματική κατάσταση θα μπορούσε να τον θεραπεύσει. Ο Θεός μας έδωσε τη δυνατότητα να γίνουμε Άγιοι και να κάνουμε θαύματα, όπως έκανε Εκείνος και οι Άγιοί Του. Καλό είναι λοιπόν να αναγνωρίσουμε την όποια πνευματική μας αρρώστια και αν ζητούμε ταπεινά σωματική υγεία για τον συνάνθρωπό μας ως ένοχοι για την αρρώστια του. Αν εμείς διαθέταμε ισχυρή πίστη και πνευματική υγεία, θα είχε ‘ήδη προ πολλού θεραπευτεί και δεν θα παιδευόταν.

Όποτε ζητά ο ίδιος ο ασθενής από τον θεό ή παρακαλούν οι οικείοι του να γίνει καλά και αυτό δεν εισακούεται, ένας από τους λόγους για τους οποίους μπορεί να συμβαίνει αυτό είναι ότι ο ασθενής έχει υπερηφάνεια. Ειδικά αν η υπερηφάνεια συνδυάζεται με άλλα πάθη, όπως η γαστριμαργία, η φλυαρία, ο θυμός ή ο φθόνος, τότε εμποδίζεται η Χάρη του Θεού στο να ενεργήσει, αχρηστεύονται οι αρετές και ασθενεί το σώμα και η ψυχή.

Πάντως, το καλύτερο φάρμακο για μίαν αρρώστια είναι η πνευματική χαρά του αρρώστου, η οποία σκορπά στην ψυχή του Θεία Χάρη. Είναι θεϊκή «αλοιφή» που επουλώνει όλες τις πληγές της αρρώστιας.