Οδοιπορικό του Greekaffair: Στο Άγιο Όρος πρώτη στάση Ιερά Μονή Δοχειαρίου
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η ομάδα του Greekaffair.gr επισκέφθηκε την εβδομάδα του Πάσχα τις Ιερές Μονές του Αγίου Όρος πραγματοποιώντας έτσι ένα οδοιπορικό στο Άγιο Όρος. Πρώτος μας σταθμός ήτανε η Ιερά Μονή Δοχειαρίου, η οποία ιδρύθηκε γύρω στο 970
MONI-DOXIARIO Αρχικά είχε ανεγερθεί στο όνομα τους Αγίου Νικολάου.
ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ Α΄ ΜΕΡΟΣ
Το πρώτο μοναστήρι που συναντήσαμε στη νοτιοδυτική ακτή του Άθω, μετά τους αρσανάδες (λιμανάκια) της μονής Ζωγράφου και της μονής Κωνσταμονί του, ήταν η παραθαλάσσια Μονή του Δοχειαρίου. Το πρωί της εβδομάδας της Διακαινησίμου, της Δευτέρας 6 Μαΐου 2024, εορτής του Αγίου Γεωργίου, με τον δημοσιογράφο Κυριάκο Τσικορδάνο και τον φίλο επιχειρηματία Κυριάκο Ομηρόλη, κατεβήκαμε
στην ιερή μονή.
Ιστορία
Η μονή Δοχειαρίου κατέχει τη δέκατη θέση στην κατάταξη των μοναστηριών του Αγίου Όρους. Ιδρύθηκε το 970 μ.Χ. από τον μοναχό Ευθύμιο, συνασκητή του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη, ο οποίος είχε το διακόνημα του δοχειάρη, δηλαδή ήταν διαχειριστής του λαδιού και άλλων τροφίμων στη Μεγίστη Λαύρα. Είναι αφιερωμένη στους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ, και εορτάζει στις 8/21 Νοεμβρίου (το
παλιό ημερολόγιο πηγαίνει 13 ημέρες πιο πίσω από το νέο κοσμικό ημερολόγιο).
Το Καθολικό κτίστηκε τον 16 ο αι. από τον ηγεμόνα Αλέξανδρο και τη σύζυγό του Λωξάνδρα. Οι τοιχογραφίες του με έντονα χαρακτηριστικά της Κρητικής Σχολής αποδίδονται στον Κρητικό ζωγράφο Τζώρτζη (1568), το ξυλόγλυπτο τέμπλο κατασκευάστηκε το 1783, ενώ η Τράπεζα έχει τοιχογραφίες από την Αποκάλυψη του Ιωάννη.
Η Παναγία η Γοργοϋπήκοος
Απέναντι από την είσοδο του Καθολικού και πηγαίνοντας προς την Τράπεζα για το φαγητό, στο δεξιό μέρος της βρίσκεται το σημαντικότερο παρεκκλήσι της μονής όπου και η εφέστια εικόνα της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου. Είναι ο σημαντικότερος θησαυρός της μονής, από τις πιο ονομαστές εικόνες της Παναγίας μας.
Ένα από τα πολλά ονόματα που προσδίδουμε στην Παναγία μας είναι Γοργουπήκοος και η ομώνυμη θαυματουργή εικόνα της βρίσκεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους από το 1646. Εκεί, όπως αναφέρεται στο ιστορικό της Μονής, «λάμπει ως πολύφωτος σελήνη, σαν άριστος κυβερνήτης και σοφός οικονόμος το διακυβερνά», φυλάσσοντας από κάθε προσβολή και επήρρεια τους ασκομένους σε αυτό οσίους πατέρες, αλλά και όσους προστρέχουν σ εκείνη με πίστη, ζητώντας την βοήθεια της. Και γενικά διαφυλάττει και γοργώς και προθύμως υπακούει και ελεεί όλους, όσοι την ευλαβούμαστε και την επικαλούμαστε με πίστη.
Όπως αναφέρει στο Συναξάρι Ο όσιος Νικόδημος, στη Μονή του Δοχειαρίου, στο δεξί μέρος της Τραπέζης του Μοναστηρίου, βρισκόταν μια παλαιά εικόνα της Παναγίας. Οι πατέρες της Μονής αναφέρουν ότι είχε αγιογραφηθεί από την εποχή του κτήτορος της Μονής Νεοφύτου, τον 11ο αιώνα.
Τα θαύματα παναγίας Γοργοϋπηκόου
Δύο ιερομόναχοι κάθε χρόνο, οι προσμονάριοι, φροντίζουν την εικόνα και πότε ο ένας πότε ο άλλος ψάλλουν στη Θεοτόκο τον Παρακλητικό κανόνα της. «Λάμπει ως πολύφωτος σελήνη, σαν άριστος κυβερνήτης και σοφός οικονόμος» και υπακούει γοργά, γρήγορα όλους όσοι την ευλαβούνται και την επικαλούνται.
Το 1646 ένας μοναχός περνούσε συνεχώς μπροστά από την εικόνα της Γοργοϋπηκόου με αναμμένα δαδιά. Άκουσε μια φωνή να βγαίνει από την εικόνα η οποία του ζήταγε να μην περνά από εκεί και να μαυρίζει τον τόπο με τον καπνό του. Νομίζοντας ότι πρόκειται για ανθρώπινη φωνή, δεν έδωσε σημασία.
Η Παναγία αμέσως άκουσε την προσευχή του μοναχού και του είπε: «Ιδού, από σήμερα σου χαρίζω το φως και πρόσεξε στο εξής να μην ξαναπεράσεις με αναμμένα δαδιά, γιατί εγώ είμαι η Κυρία της Μονής αυτής και γοργά υπακούω σε εκείνους που με επικαλούνται και τους χαρίζω τα προς σωτηρία αιτήματά τους, διότι καλούμαι Γοργοϋπήκοος»!
Οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ & Το Αγίασμα της μονής
Πλάι στο Καθολικό της μονής, υπάρχει το Αγίασμα. Οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ ευεργέτησαν θαυματουργικά τη μονή αποκαλύπτοντας πηγή νερού το οποίο αναβλύζει από μεγάλο βάθος πηγαδιού. Ενώ έφερναν παλιότερα νερό όχι καλής ποιότητας από απόσταση τριών μιλίων, οι Αρχάγγελοι εμφανίστηκαν σε όνειρο στον μοναχό Θεόδουλο τον κτίστη και του απεκάλυψαν ότι υπάρχει άφθονο νερό μέσα στη μονή.
Τον πήραν μάλιστα από το χέρι και τον οδήγησαν στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το πηγάδι.
Έσκαψαν με ένα δικέλλι, έβγαλαν το νερό και του έδωσαν να πιεί. Ήπιε και είδε ότι ήταν γλυκό και όχι αλμυρό, αν και κοντά στη θάλασσα. Αμέσως ξύπνησε ο μοναχός και κάλεσε τους άλλους μοναχούς και τους είπε για το όνειρό του. Τους ζήτησε να πάνε αμέσως και να σκάψουν στο σημείο που του υπέδειξε, έχοντας εμπιστοσύνη στο εκ Θεού όραμά του. Μόλις άρχισαν το σκάψιμο, πράγματι φάνηκε η φλέβα του νερού! Σκάβοντας βαθύτερα βρήκαν εξαιρετικό νερό, αγίασμα. Δόξασαν τον Θεό και τους Αρχαγγέλους.
Το 1560 αι. ο ιερέας από την Ανδριανούπολη Γεώργιος θεραπεύτηκε με το αγίασμα και εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του στους Αρχαγγέλους αφιερώθηκε ο ίδιος σε αυτήν και δώρισε όλη την περιουσία του.
Το πηγάδι με το αγίασμα υπάρχει και σήμερα. Ήταν μεγάλη η χαρά μας, όταν οι ίδιοι κατεβάσαμε το σχοινί με τον κουβά πολύ βαθιά στο πηγάδι, αναβλύσαμε και ήπιαμε άφθονο ευλογημένο νερό, και πήραμε μαζί μας στον κόσμο για ευλογία!
Ο μακαριστός Ηγούμενος Γρηγόριος ο Δοχειαρίτης, ο Πάριος (κατά κόσμον Γρηγόριος Ζουμής, 1942-2018)
«Αγωνιστής μοναχός, χαρισματούχος ηγέτης, φωτισμένος νους με κριτικό πνεύμα, στοργικός πνευματικός πατέρας, δόκιμος χειριστής του λόγου, ανακαινιστής και νέος κτήτορας της παλαιφάτου μονής του», είχε γράψει γι’ αυτόν ο μακαριστός συμφοιτητής μου Φιλόθεος (Γεώργιος Παπαδόπουλος). Ο Γέροντας έζησε στη μονή ταπεινά και απέρριτα και ακουμπούσε στα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπιζε στην Παναγία τη Γοργοϋπήκοο. «Ήρθε στη Μονή Δοχειαρίου, όπως έλεγε, γιατί έχει
Παναγία».
Το 1997 του είχε αποκαλυφθεί η παλαιά πρωτότυπη τοιχογραφία της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου πίσω από τη νεότερη εικόνα της ρωσικής τεχνοτροπίας. Από τα 27 χρόνια του υπέφερε με νεανικό διαβήτη. Αγαπούσε την κοινή εργασία, την παγκοινιά, και όλοι πιέζονταν για το καλύτερο. Ήθελε η εργασία να συμβαδίζει με την προσευχή. Πάντα τόνιζε να κάνουμε εμείς αυτό που μπορούμε και να μην το ζητάμε από τους άλλους.Ο ίδιος έλεγε ότι οι παππούδες του κατάγονταν από την Οδησσό της Ρωσίας. Ήταν κεραυνοβόλος όταν συναντούσε ράθυμους. Στην Τράπεζα υπήρχε το τραπέζι των ράθυμων! Τις τελευταίες μέρες του βίου του τον ρώτησαν οι μοναχοί: «Γέροντα, θα πάμε στον Παράδεισο;» «Εγώ αποκλείεται, γιατί είμαι αμαρτωλός.
Εσείς θα πάτε»! Κοιμήθηκε στις 9/22 Οκτωβρίου 2018, έχοντας ποιμάνει επί 38 έτη τη μονή, από το 1980, μετατρέποντάς την από ιδιόρρυθμη σε κοινόβια.
Έξω από Καθολικό της μονής υπάρχει ο τάφος του μακαριστού Γέροντα Γρηγόριου, πνευματικό τέκνο του Αγίου Αμφιλόχιου του εν Πάτμω, προσωπικά τον είχα συναντήσει αρκετές φορές στη μονή. Συνήθως πέρναγα για να συναντήσω τον συμφοιτητή μου Φιλόθεο, να ωφεληθώ από αυτόν και να μιλήσω με τον Γέροντα. Η μορφή του Γέροντα με είχε συγκλονίσει, βλέποντας τον κατά Θεόν ζήλο του και μάλιστα το πάθος με το οποίο έψελνε με ένα αιγαιοπελαγίτικο τρόπο τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου την Παράκληση στην Παναγία, την Γοργοϋπήκοο.
Θα τον θυμάμαι πάντα να στέκεται στο στασίδι του και η βροντερή φωνή του να υπερκαλύπτει τις άλλες φωνές των μοναχών, ακόμα και τότε που λόγω της ασθένειας του είχε αρχίσει να μη θυμάται καλά φράσεις κειμένων. Είχα μάλιστα πάρει σε cd την Παράκληση προς τη Γοργοϋπήκοο και την άκουγα συνεχώς στον κόσμο.
Μας έδινε δύναμη η ισχυρή πίστη του.
Μια φορά μας είδε μπροστά του μετά την Τράπεζα, καθώς μόλις είχαμε φτάσει με το καραβάκι. «Από πού ξεφυτρώσατε;», μας είπε. «Από πού είστε;» Είπα πως είμαι από την Κρήτη, μαζί με τρεις ακόμα προσκυνητές, Ρώτησε και ένα άλλο από την παρέα μας. «Εσύ από πού είσαι;» «Από την Καισαριανή», απάντησε ο Βασίλης. «Ωχ!», ήταν το επιφώνημα του Γέροντα. «Γιατί δεν ήρθατε στην Τράπεζα για φαγητό;», ρώτησε και επέμεινε μετά να πάμε μαζί του ψηλά επάνω στο Ηγουμενείο, όπου μας κέρασε καφέ και γλυκά, και μας στήριξε με τον λόγο του.
Κάποια φορά περπατάγαμε δίπλα με τον Γέροντα Γρηγόριο σε λιτανεία μετά το Πάσχα προς τη θάλασσα. Ο Γέροντας έτρεχε και έδινε τον γρήγορο ρυθμό του σε όλη την πορεία. Μου λέει: «Είσαι Θεολόγος, γιατί δεν έγινες παπάς; Τρέχα τώρα!» Σε ένα προσκυνητή, μεγάλο στην ηλικία, που είχε χάσει τη σύζυγό του είπε: «Ζει η κερά σου; Την ξέκανες»! Φαινόταν απότομος, αλλά ο λόγος του, αν και ευθύς, είχε
αγιοπνευματική Χάρη και έμπνευση.
Ο μακαριστός ιερομόναχος Φιλόθεος Δοχειαρίτης (+17/30-10-2021, κατά κόσμον Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο συμφοιτητής μου στο Πανεπιστήμιο)
Ακολουθεί το Σάββατο 25/5 το Β΄ ΜΕΡΟΣ της Ιερά Μονή Δοχειαρίου
Γράφει για το Greekaffair.gr – Ο Γιώργος Φουκαδάκης θεολόγος – συγγραφέας & Διευθυντής του μουσικού σχολείου Ηρακλείου
