Συνέντευξη με τον φωτογράφο Γιώργο Τατάκη: «Κάθε τέχνη είναι μια γλώσσα επικοινωνίας»
Ο Έλληνας φωτογράφος Γιώργος Τατάκης με αφορμή την πρώτη εισαγωγική του έκθεση και το έργο “Καρυάτις”, μίλησε στο greekaffair.news για το πως κατάφερε να δημιουργήσει και να αποτυπώσει με ευρηματικό τρόπο τις παραδοσιακές φορεσιές της χώρας μας. Όλα τα πορτραίτα της συλλογής “Καρυάτις” τα έχει αποτυπώσει σε ασπρόμαυρη εικόνα, δίνοντας έτσι μια μοναδική ζωντάνια που δεν περνά απαρατήρητη.
Αγαπημένος του National Geographic
Οι δυνατές φωτογραφίες του Τατάκη έχουν γνωρίσει διεθνή καταξίωση σε προηγούμενα χρόνια. Μάλιστα, το περιοδικό National Geographic έχει επιλέξει να δημοσιεύσει στις σελίδες του, αρκετές από τις φωτογραφίες του Έλληνα φωτογράφου, ως αντιπροσωπευτικές εικόνες μιας άλλης Ελλάδας, συχνά αθέατης στον Δυτικό κόσμο. Φωτογραφίες του Τατάκη έχουν επίσης δημοσιευτεί στην εφημερίδα New York Times και στο περιοδικό LFI της Leica.
Η συνέντευξη του Γιώργου Τατάκη στο greekaffair
Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε ο φωτογράφος Γιώργος Τατάκης στο greekaffair.news
Κύριε Τατάκη θα ξεκινήσουμε τη συνέντευξή μας θέλοντας να σας γνωρίσουμε
καλυτέρα και ξεδιπλώνοντας το νήμα της ζωή σας από την αρχή. Πείτε μας,
ποιες είναι οι ρίζες καταγωγής σας, πού γεννηθήκατε και πού ζήσατε την
εποχή της εφηβείας σας. Τι θυμάστε από εκείνα τα χρόνια;
Έχω γεννηθεί στην Αθήνα και μεγάλωσα στην Καλλιθέα. Οι γονείς μου επίσης γεννήθηκαν στην Αθήνα, ενώ η καταγωγή τους είναι της μητέρας μου από την Κερασούντα του Πόντου και του πατέρα μου από την Πρίγκηπο της Κωνσταντινούπολης. Το επίθετό του προήλθε από τον παππού του, από το νησί της
Άνδρου.
Πέρασα τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια στην Καλλιθέα και αργότερα έζησα πέντε χρόνια στο Ην. Βασίλειο, όπου σπούδασα και εργάστηκα. Ίσως οι πιο χαρακτηριστικές αναμνήσεις από την πρώιμη εφηβεία μου είναι ο χρόνος που περνούσα στο κατάστημα ποδηλάτων του παππού μου, που βρισκόταν επί της λεωφόρου Θησέως παίζοντας με τους φίλους μου στα γύρω πεζοδρόμια και οι
διακοπές που περνούσα στην Β. Εύβοια κάθε Αύγουστο.
Ως παιδί ποια ήταν η σχέση σας με το σχολείο και τα γράμματα; Για την τέχνη
το ενδιαφέρον υπήρξε από την παιδική σας ηλικία ή ήρθε αργότερα;
Ήμουν πάντοτε αρκετά καλός μαθητής, αν εξαιρέσω την περίοδο του γυμνασίου όπου οι επιδόσεις μου έφθιναν με αριθμητική πρόοδο, ίσως λόγω του αντίστοιχα αυξανόμενου ενδιαφέροντός μου για τις τέχνες. Από πολύ μικρός είχα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη ζωγραφική και τη μουσική. Άρχισα μάλιστα τα μαθήματα πιάνου από την Ε΄ τάξη του δημοτικού. Στο γυμνάσιο, εκτός από τα παραπάνω, άρχισα να ασχολούμαι και με τον μοντελισμό, κατασκευάζοντας διοράματα, πολεμικές συνήθως σκηνές, υπό κλίμακα. Είχα ιδιαίτερο ενδιαφέρον να αποκτώ καινούργιες δημιουργικές δεξιότητες, έτσι μεγαλώνοντας ασχολήθηκα ακόμη με τη μαγειρική και τη μίξη κοκτέιλ.
Αργότερα, κυρίως λόγω του σχολικού περιβάλλοντος, αποφάσισα ότι η τέχνη δεν είναι “κανονικό” επάγγελμα και ότι θα έπρεπε να σκεφτώ τι θα κάνω για το μέλλον μου. Έτσι η απόδοσή μου βελτιώθηκε αλματωδώς στο λύκειο και καθώς μία ακόμη ασχολία μου ήταν οι υπολογιστές, αποφάσισα να σπουδάσω Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Εδιμβούργο της Σκωτίας, από όπου πήρα το δίπλωμα και το μεταπτυχιακό μου.
Πότε και με ποια αφορμή αντιληφθήκατε ότι η φωτογραφία είναι ένα μέσο που
σας ενδιαφέρει και για ποιον λόγο;
Στην εφηβεία, στην περίοδο αυτής της καλλιτεχνικής υπερδιέγερσης, ένα από τα αγαπημένα μου προγράμματα στον υπολογιστή ήταν το Photoshop. Τότε μάλιστα ήταν στα σπάργανά του αφού, αν θυμάμαι καλά, ξεκίνησα να το χρησιμοποιώ από την έκδοση 3. Το έβρισκα τόσο διασκεδαστικό ώστε να το προτιμώ από τα παιχνίδια του υπολογιστή, που θα περίμενε κανείς ότι ταίριαζαν καλύτερα σε έναν έφηβο της εποχής.
Τότε χρησιμοποιούσα φωτογραφίες και εικόνες που έβρισκα στο διαδίκτυο για να τις επεξεργάζομαι. Καταλάβαινα όμως ότι θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον αν αυτές τις φωτογραφίες τις είχα βγάλει εγώ. Παράλληλα, μιας και με ενδιέφεραν οι πάσης φύσεως μηχανές, είχα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις φωτογραφικές μηχανές. Έβρισκα τον μηχανισμό τους συναρπαστικό.
Έτσι στα 16, κατάφερα να αγοράσω την πρώτη φωτογραφική μου μηχανή, μία κόντακ στιγμής (με φιλμ φυσικά). Από τότε η φωτογραφία με συνόδευε ως ενδιαφέρον, αλλά η στιγμή που πραγματικά αποφάσισα ότι ήταν αυτό που θέλω να κάνω ήταν πολύ αργότερα. Εργαζόμουν ήδη 10 χρόνια ως μηχανικός αλλά εκείνη τη χρονιά είχα εμβαθύνει στην τέχνη της φωτογραφίας, σε σημείο που έφτασα να έχω
σκοτεινό θάλαμο στην κρεβατοκάμαρά μου και να ακούω podcasts φωτογραφίας, στο
δρόμο για τη δουλειά. Τότε, το 2015, πήρα την απόφαση να ασχοληθώ με τη φωτογραφία αποκλειστικά και ανακοίνωσα στην εταιρεία μου ότι θα παραιτηθώ προς αναζήτηση αυτού του στόχου.
Όταν κλείνετε το ένα μάτι και καδράρετε μέσα από το φωτογραφικό φακό τι
νοιώθετε και τι σκέφτεστε εκείνη τη στιγμή;
Όταν φτάσω στο σημείο να καδράρω, έχω ήδη στο μυαλό μου ακριβώς την εικόνα
που θέλω να πετύχω. Έτσι φροντίζω να είμαι αρκετά συγκεντρωμένος, ώστε να δω
αυτήν την εικόνα στο σκόπευτρο.
Όταν φωτογραφίζω βρίσκομαι σε μία κατάσταση βαθιάς συγκέντρωσης, κατά την
οποία σχεδόν οποιοδήποτε εξωτερικό ερέθισμα δεν μπορεί να αποσπάσει την προσοχή μου. Δεν ξέρω για ποιο λόγο ακριβώς συμβαίνει αυτό, αλλά θεωρώ ότι είναι κάτι που έρχεται με τον καιρό και οφείλεται στην εμπειρία, λογικά σε νέες συνάψεις που δημιουργεί ο εγκέφαλός μας, όταν επαναλαμβάνουμε συνεχώς την ίδια δραστηριότητα.
Θα ήθελα να κάνουμε μία αναδρομή στη φωτογραφική σας διαδρομή. Μιλήστε
μας για θέματα που έχετε φωτογραφίσει μέχρι και σήμερα και εάν συνδέονται
μεταξύ τους;
Το 2012 περίπου που ξεκίνησα να εμβαθύνω στην φωτογραφία, είχα την τύχη να ταξιδεύω πολύ συχνά σε όλο τον κόσμο λόγω του επαγγέλματός μου. Επίσης λόγω των αυξημένων εισοδημάτων μου ως μηχανικός, είχα αγοράσει μία καλή φωτογραφική μηχανή. Αυτό με έκανε να φωτογραφίζω περισσότερο, κυρίως κατά τα ταξίδια μου. Οι εικόνες μου ήταν ανέκαθεν περισσότερο ανθρωποκεντρικές και ξεκίνησα με φωτογραφίες δρόμου, ένα θέμα που είναι αρκετά κοινό στους περισσότερους φωτογράφους στην αρχή της καριέρας τους.
Φυσικά αυτές οι φωτογραφίες δεν βρίσκονται πια στο σώμα του έργου μου.
Αποτελούν θα έλεγα το κομμάτι της σπουδής μου στη φωτογραφία. Από το 2015 που αποφάσισα να ασχοληθώ αποκλειστικά με τη φωτογραφία, έχω δουλέψει σε δύο βασικά έργα, το “Ήθος” και το “Καρυάτις” τα οποία έχουν στη θεματική τους τις παραδόσεις της Ελλάδας.
Οι βασικές διαφορές τους είναι ότι στο μεν “Ήθος” οι φωτογραφίες ήταν στιγμιότυπα, ενώ στο δε “Καρυάτις” αναλαμβάνω πλήρως τη σκηνοθεσία του κάδρου.
Στη μέχρι τώρα φωτογραφική σας πορεία ποιοι είναι οι πιο βασικοί σταθμοί
που θα θέλατε να σταθείτε και να αναφερθείτε;
Ίσως το πρώτο γεγονός που ήταν σημαντικό στο να αρχίσει να εδραιώνεται η αντίληψη ότι θα πρέπει να ακολουθήσω κάτι που με κάνει ευτυχισμένο, ήταν όταν εμφάνισα δύο κήλες στην σπονδυλική μου στήλη, για τις οποίες έπρεπε να εγχειριστώ άμεσα στον αυχένα ώστε να μην παραλύσει το χέρι μου. Παρότι αυτό έγινε το 2008, ήταν ο πρώτος σπόρος που με έκανε να εκτιμήσω την ευθραυστότητα
της ύπαρξής μας.
Επειδή όμως μάλλον δεν την εκτίμησα αρκετά, ένα δεύτερο γεγονός ήρθε να μου την υπενθυμίσει, όταν είχα ένα αξιοσημείωτο τροχαίο ατύχημα το 2012. Παρότι το θύμα ευτυχώς ήταν μόνο το αυτοκίνητό μου, κατάλαβα ότι δεν θα ήθελα ο επικήδειος μου να έγραφε ότι “κατάφερε απλά να υπάρχει μέχρι το τέλος”. Εκείνη νομίζω ότι ήταν η στιγμή που αποφάσισα να στραφώ προς την τέχνη και να ακολουθήσουν τα
υπόλοιπα που προανέφερα.
Το πρώτο αξιοσημείωτο συμβάν, αφού ξεκίνησα την πορεία μου στη φωτογραφία, ήταν όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά μία φωτογραφία μου στο National Geographic το 2015. Τότε σκέφτηκα ότι ίσως κάτι κάνω καλά και ότι θα έπρεπε να προσπαθήσω πολύ περισσότερο.
Είναι πολλά ακόμη που έχουν μείνει στη μνήμη μου, όπως οι δυσκολίες που αντιμετώπισα αφού άλλαξαν δραματικά τα εισοδήματά μου. Έπρεπε πολλές φορές στα φωτογραφικά μου ταξίδια να κοιμάμαι στο αυτοκίνητο, να κάνω οικονομία στο φαγητό ή να επιλέγω τις διαδρομές εκτός διοδίων και σε πολλές περιπτώσεις αισθάνθηκα οικονομική απελπισία και σκέφτηκα ότι ίσως είχα κάνει λάθος να διαλέξω
αυτόν το δρόμο. Ευτυχώς όμως ξεπερνούσα αυτές τις δυσκολίες, με υπομονή και επιμονή. Προσπαθούσα να παρατηρώ τον εαυτό μου σαν τρίτος και τελικά αποφάσιζα ότι δεν είναι δα και τόσο μεγάλο δράμα αυτό που ζω, είναι κάτι που μπορώ να ξεπεράσω για να πετύχω τον στόχο μου. Αυτές οι στιγμές όμως τελικά είναι που παρέμειναν στη μνήμη μου πολύ περισσότερο από όποιες επιβραβεύσεις της δουλειάς μου, και είναι εκείνες που με κάνουν να νοιώθω μεγαλύτερη χαρά με κάθε μικρό σκαλοπάτι που κατακτώ.

Φωτογραφία και ελληνική παράδοση. Σχετίζονται με κάποιο τρόπο; Αναλύστε
μας λίγο εάν θέλετε.
Η φωτογραφία μπορεί να συσχετιστεί με οποιαδήποτε θεματική, όπως και κάθε άλλη τέχνη. Πολλές φορές με ρωτούν μαθητές μου με τι θέμα να ασχοληθούν και η απάντηση που τους δίνω είναι η εξής: Ξεκινήστε με κάτι συγκεκριμένο, αλλά μην το σκεφτείτε πολύ. Ό,τι και να είναι αυτό, μπορεί να αποτελέσει το φωτογραφικό σας θέμα. Σας αρέσουν για παράδειγμα οι εξώπορτες.
Ξεκινήστε με αυτό, αλλά μείνετε σε αυτό. Φωτογραφίζετε μόνο εξώπορτες. Στην πορεία, η εικαστική σας ματιά θα αρχίσει να εξελίσσεται. Θα αρχίσετε να κάνετε μικροαλλάγες και σιγά σιγά θα φτάσετε στο
θέμα που σας εκφράζει περισσότερο, το οποίο μπορεί να μην έχει καμία σχέση με την αρχική ιδέα.
Η τέχνη είναι μία γλώσσα επικοινωνίας. Αυτό που χρειάζεται η τέχνη από τον κάθε δημιουργό είναι να μπορεί να επικοινωνήσει τον ίδιο του τον εαυτό με τον έξω κόσμο. Όσο πιο ειλικρινά το κάνει αυτό, τόσο πιο πετυχημένο είναι και το αποτέλεσμα. Αυτό που είναι μοναδικό σε κάθε άνθρωπο είναι η ίδια του η ύπαρξη. Άρα αν μπορεί να την επικοινωνήσει χρησιμοποιώντας το μέσο που έχει επιλέξει, τότε σίγουρα το αποτέλεσμα θα είναι πρωτότυπο. Εν κατακλείδι, δεν θεωρώ ότι ένας δημιουργός επιλέγει το θέμα του. Θέμα και δημιουργός είναι ένα, έτσι και ο φωτογράφος κάθε φορά φωτογραφίζει τον εαυτό
του.
Το επόμενο διάστημα ετοιμάζετε για το κοινό μια εικαστική έκθεση με θέμα
«Καρυάτις: Έκθεσις άλφα» μια εικαστική εμπειρία, που παρουσιάζεται για
πρώτη φορά στην Ελλάδα. Μιλήστε μας για αυτό το εγχείρημα.
Είναι η πρώτη εισαγωγική έκθεση για το έργο “Καρυάτις”. Το έργο αυτό είναι μία φωτογραφική σπουδή στις γυναικείες τοπικές ενδυμασίες της Ελλάδας. Στόχος μου είναι να γίνει μία έκθεση με το συνολικό αυτό έργο. Το σώμα του έργου έχει αρκετό όγκο, 150 – 200 έργα, και ελπίζω ότι η συνολική έκθεση “Καρυάτις” θα είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή όταν πραγματοποιηθεί.
Μέχρι τότε, σκέφτηκα να εισάγω το κοινό στο έργο με μικρότερες εκθέσεις που θα
γίνουν σε διαφορετικά σημεία της Ελλάδας, ώστε να μπορέσουν όσο το δυνατόν
περισσότεροι να έχουν την ευκαιρία να δουν κάποια έργα από κοντά.
Υπάρχουν μηνύματα που θέλετε να στείλετε μέσα από τη συγκεκριμένη έκθεση;
Όπως ανέφερα προηγουμένως, κάθε τέχνη είναι μια γλώσσα επικοινωνίας. Φυσικά λοιπόν υπάρχουν μηνύματα, τα οποία όμως εκφράζονται ακριβώς με αυτήν τη γλώσσα. Θα αφήσω λοιπόν το θεατή να τα αναγνώσει απευθείας από τις εικόνες χωρίς περισπασμούς και χωρίς να τα μεταγλωττίσω λογοτεχνικά.
Στη θεματική σας εργασία «Καρυάτις» καταγράφετε με το φακό σας γυναικείες
ελληνικές τοπικές ενδυμασίες, που αντιπροσωπεύουν διάφορες γωνιές τις
Ελλάδας, αναρωτιέται κανείς πώς ήταν αυτή η εμπειρία και τι ζητήματα μπορεί
να θίξει κανείς μέσα από τη φωτογραφική διαδικασία;
Είναι μια πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία, η οποία έχει αρκετές διαφορές σε
σχέση με την αντίστοιχη, κατά τη φωτογράφιση των δρώμενων στο προηγούμενο
πόνημά μου. Τότε απλά έβρισκα το δρώμενο το οποίο ήθελα να επισκεφτώ, μέσω
διαδικτύου τις περισσότερες φορές, και απλά εμφανιζόμουν στο σημείο.
Προσπαθούσα να βρω το πώς θα το διαχειριστώ επί τόπου, ώστε να μου δοθούν περισσότερες ευκαιρίες για την δημιουργία εικόνων. Στο παρόν έργο η διαδικασία είναι διαφορετική. Έχω πλέον επιστημονικούς
συμβούλους, οι οποίοι κάνουν σημαντική, τεκμηριωμένη έρευνα και πολλοί από αυτούς κατασκευάζουν ενδυμασίες. Με αυτούς συζητάμε για τον επόμενο εκάστοτε προορισμό και μέσα από αυτό το δίκτυο βρίσκουμε τους τοπικούς συνεργάτες που με βοηθούν στην τοπική έρευνα, για τα ενδύματα, τις τοποθεσίες και τα πρόσωπα που θα τις φορέσουν.
Κατά την επίσκεψή μου, επιλέγω τις τοποθεσίες που θα χρησιμοποιήσω, οι οποίες με
εξυπηρετούν φωτογραφικά και τις διαμορφώνω ανάλογα για την εικόνα που θέλω να
δημιουργήσω.
Το κοινό στοιχείο στα δύο αυτά έργα, το οποίο με ελκύει προσωπικά, ο ίδιος λόγος που συντέλεσε στο να επιλέξω την επιστήμη της μηχανικής για τις σπουδές μου, είναι η επί τόπου επίλυση προβλημάτων. Αφενός στο πρώιμο έργο μου “Ήθος” προσπαθούσα να επιλύω προβλήματα σύνθεσης και ανεύρεσης κατάλληλου περιβάλλοντος και αφετέρου στο “Καρυάτις” προσπαθώ να επιλύω τη διαμόρφωση
της τελικής σύνθεσης με τα υπάρχοντα μέσα και τον υπάρχοντα φωτισμό. Αυτός είναι και ο λόγος που χρησιμοποιώ αντικείμενα που βρίσκω σε κάθε χώρο για τη σκηνογραφία, και τον υπάρχοντα φωτισμό για τη δημιουργία της τελικής εικόνας.
Ο γενικός στόχος παραμένει ίδιος. Να προωθήσω και να αναδείξω τον πλούτο της ελληνικής παράδοσης με ένα νέο τρόπο και ένα μέσο μοντερνισμού όπως είναι η φωτογραφία, ώστε να είναι περισσότερο φιλικό προς τις νέες γενιές, συστήνοντας και συνιστώντας παράλληλα έννοιες και προσωπικές απόψεις που επικοινωνούνται μέσα από το συγκεκριμένο καλλιτεχνικό γέννημα.
Τι είδους δυσκολίες ή προβλήματα αντιμετωπίσατε μέχρι να ολοκληρώσετε τη
φωτογράφιση και να βγει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα;
Δεν θεωρώ ότι έχω συναντήσει αξιοσημείωτες δυσκολίες για το συγκεκριμένο έργο, ιδιαίτερα αν το συγκρίνω με το προηγούμενο “‘Ηθος”, εξαιρώντας φυσικά τις δυσκολίες χρηματοδότησης.
Η χρηματοδότηση της δουλειάς μου γίνεται εξ’ ολοκλήρου με ίδια κεφάλαια ως προς τον πυρήνα της, είχα όμως αρκετές και σημαντικές ποιοτικές συνδρομές συνεργατών μου. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια που μου παρέχει η Blue Star Ferries για τους προορισμούς της, αλλά φυσικά και η συνδρομή των τοπικών συνεργατών μου για την ανεύρεση των φωτογραφικών θεμάτων αλλά και τις σε
πολλές περιπτώσεις φιλοξενίες κατά τη διαμονή μου.
Το προηγούμενο έργο “Ήθος” συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη του δικτύου μου ώστε να μπορώ ευκολότερα να πραγματοποιώ το έργο “Καρυάτις”. Επίσης η εμπειρία που απέκτησα σχετικά με την τέχνη της φωτογραφίας με βοηθά στο να είμαι πλέον πιο αποτελεσματικός και να δουλέυω με πιο γοργούς ρυθμούς.
Ιδανικά θα ήθελα να υπάρχει ευκολότερη πρόσβαση σε κρατικές επιχορηγήσεις για τις τέχνες και επιτέλους να καταστεί ευκολότερη η πρόσβαση σε τέτοια αποθεματικά από ιδιώτες δημιουργούς, όπως γίνεται στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, τα οποία πολλές φορές λιμνάζουν σε κρατικά ταμεία. Γνωρίζω ότι κινούμαστε προς αυτήν την κατεύθυνση, αλλά χρειάζεται να προσπεραστεί ένα γιγαντωμένο
γραφειοκρατικό σύστημα.
Παρότι καταφέρνω να αναπτύσσω το έργο με τις παρούσες προσωπικές μου συνθήκες, με την κατάλληλη χρηματοδότηση θα μπορούσα να πολλαπλασιάσω την καλλιτεχνική μου παραγωγή.

Με ποια κριτήρια επιλέχθηκαν τα σημεία της Ελλάδος και οι φορεσιές που θα
γινόταν η φωτογράφιση;
Όπως προανέφερα, είναι κάτι που γίνεται συλλογικά με τη συμβολή των συνεργατών, αλλά και των προσωπικών προτιμήσεων. Πιστεύω ότι για να δημιουργηθεί το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα, ο δημιουργός πρέπει να επιλέγει να βρίσκεται σε χώρο που αισθάνεται ευχάριστα ο ίδιος. Έτσι αρχικά σκέφτομαι τους τόπους τους οποίους θέλω να επισκεφτώ και μετά ερευνώ το θέμα που βρίσκεται σε αυτούς και εξυπηρετεί το σκοπό του εγχειρήματος.
Οι φορεσιές επιλέγονται με βάση την πιστή απεικόνιση της πραγματικότητάς τους, άρα αποτελούνται είτε από αυθεντικές παλαιές ενδυμασίες, είτε από νέες, τεκμηριωμένες πιστές αντιγραφές. Παρότι η δουλειά μου είναι αμιγώς καλλιτεχνική και δεν αυτοπροσδιορίζομαι ως εθνογράφος ή λαογράφος, το αποτέλεσμα χρησιμοποιείται πολλές φορές από επιστημονικό προσωπικό για τέτοιους σκοπούς,
όπως για παράδειγμα μέσω της συνεργασίας μου με το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο αλλά και το Ερευνητικό Κέντρο Ελληνικού Τραγουδήματος.
Αυτός είναι ο λόγος που αποφάσισα, στον βαθμό που μπορώ και αξιοποιώντας την ακαδημαϊκή κριτική μου ικανότητα, να απεικονίζω τοπικές ενδυμασίες με τον τρόπο που ανέφερα, ακολουθώντας αυτήν την κατά το δυνατόν εξονυχιστική προεργασία.
Κύριε Τατάκη, για το χώρο σας θεωρείστε ένας φωτογράφος που έχει χτίσει μια
διακεκριμένη διεθνή πορεία στο εξωτερικό αλλά και στη χώρα μας. Αυτό
πιστεύετε σας ωθεί να ανεβάσετε και άλλο τον πήχη;
Κάθε διάκριση με κάνει να θέλω να δουλεύω περισσότερο, είναι κατά κάποιον τρόπο
μια εξωγενής κινητήριος δύναμη η οποία έρχεται να προστεθεί φυσικά στην ενδογενή
ανάγκη για δημιουργία. Αυτό συμβαίνει γιατί η περισσότερη εμπειρία, γνώση και αναγνώριση, είναι
αντιστρόφως ανάλογη της έπαρσης. Όσο δηλαδή αυξάνονται αυτές οι ποιότητες,
τόσο φθίνει η εντύπωση που έχουμε για τον ίδιο μας τον εαυτό σχετικά με τις γνώσεις
και τις ικανότητές μας. Απόδειξη ότι κατά την παιδική μας ηλικία θεωρούμε ότι γνωρίζουμε τα πάντα!
Ο φωτογράφος Γιώργος Τατάκης πώς επιλέγει τα θέματα, τους φακούς και τον
φωτισμό για τις λήψεις του;
Σχετικά με τους φακούς, αυτό είναι πολύ εύκολο, χρησιμοποιώ μία μικρή μηχανή με ενσωματωμένο φακό 28 χιλιοστών από το 2015. Είναι ένας από τους περιορισμούς που βάζω στον εαυτό μου, όπως το να κάνω μόνο οριζόντια κάδρα και να μην κροπάρω ποτέ. Τώρα πια μπορώ να βλέπω το κάδρο μου πριν σηκώσω τη μηχανή και κοιτάξω μέσα από το σκόπευτρο.
Δουλεύω πάντα με τον υπάρχοντα φωτισμό γιατί όπως είπα προηγουμένως μου αρέσει να λύνω προβλήματα και ένα από αυτά είναι ο φωτισμός. Το φως είναι το ένα και μοναδικό στοιχείο που δημιουργεί μία φωτογραφία, άρα και το σημαντικότερο. Χρησιμοποιώ ό,τι υπάρχει γύρω μου για να τον διαμορφώσω, όπως κουρτίνες, σεντόνια, μαξιλάρια, τοίχους, πόρτες, παράθυρα κ.λπ.
Το θέμα της κάθε εικόνας είναι κάτι πιο περίπλοκο και πηγάζει κατευθείαν από τη φαντασία μου, έχοντας ως ερέθισμα την πραγματικότητα. Για αυτόν τον λόγο μου είναι δύσκολο να το βάλω σε λέξεις. Έχω ιδιαίτερη προτίμηση σε εσωτερικούς χώρους γιατί μου δίνουν περισσότερες επιλογές σχετικά με τη διαμόρφωσή του φωτισμού και σίγουρα μία ποιότητα που με απασχολεί στο τελικό αποτέλεσμα είναι η αποφυγή του χρονικού προσδιορισμού της εικόνας. Γι αυτό πολλές φορές οι φωτογραφίες μου χαρακτηρίζονται και ως άχρονες.
Γιατί όλες οι φωτογραφίσεις επιλέγετε να είναι ασπρόμαυρες; Ισχύει και για
εσάς αυτό που λένε οι περισσότεροι συνάδελφοι σας ότι οποίος έρχεται
περισσότερο σε επαφή με το ασπρόμαυρο και τα μυστικά του, τόσο πιο πολύ
γίνεται λάτρης του;
Δουλεύω προς το παρόν μόνο σε ασπρόμαυρο. Ένας φωτογράφος πρέπει να επιλέγει ή το ένα ή το άλλο, τουλάχιστον όσον αφορά σε ένα συγκεκριμένο πόνημα. Πρόκειται για δύο ριζικά διαφορετικές αντιμετωπίσεις, στη δική μου αντίληψη εξίσου διαφορετικές με τη σύγκριση ενός ζωγράφου και ενός γλύπτη. Δεν έχω όμως καμία προκατάληψη υπέρ της μίας ή της άλλης μεθόδου, θεωρώ ισάξιες τις δύο προσεγγίσεις, απλά διαφορετικές.
Προσωπικά με ελκύει το ασπρόμαυρο, από μικρός μάλιστα είχα αυθαίρετα στο μυαλό μου ότι οι καλές φωτογραφίες είναι ασπρόμαυρες, αλλά ακόμη και στη ζωγραφική έβρισκα ιδιαίτερα ελκυστικό το σχέδιο με κάρβουνο ή μολύβι. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που επικεντρώνομαι περισσότερο στις φόρμες και τη γεωμετρία που εσωκλείει ένα φωτογραφικό κάδρο, ποιότητες οι οποίες αναδεικνύονται ιδιαίτερα στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες.
Τέλος οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες αποτελούν μία υπερρεαλιστική αποτύπωση στην οποία καλείται να συμμετέχει ο θεατής με τη φαντασία του και να συμπληρώσει το υπόλοιπο χρωματικό φάσμα. Μου φαίνεται εντυπωσιακό το γεγονός ότι με ένα μόνο χρώμα μπορείς να μιλήσεις για τόσα πολλά.
Επιρροές. Αγαπημένοι σας καλλιτέχνες (φωτογράφοι και μη) που συνέβαλαν
στη δική σας καλλιτεχνική ταυτότητα;
Φυσικά υπήρξαν επιρροές. Η τέχνη είναι προσθετική, όχι επαναστατική. Βασίζεται πάντα στην προηγούμενη τέχνη, προσθέτοντας κάθε φορά ένα νέο μικρό στοιχείο.
Κάθε τι που έχουμε ακούσει, διαβάσει, δει στη ζωή μας διαμορφώνει το ποιοι είμαστε, άρα και το δημιουργικό μας αποτέλεσμα. Αντιστοίχως λοιπόν έχω αμέτρητες επιρροές από όλες τις τέχνες.
Το τρίπτυχο των φωτογράφων που είχε τη μεγαλύτερη πιστεύω επιρροή όταν ξεκίνησα, ήταν ο Κωνσταντίνος Μάνος, ο Josef Koudelka και ο Henri Cartier- Bresson. Μεγάλη επιρροή όμως είχε και η ζωγραφική, ιδιαίτερα ζωγράφων όπως ο Caravaggio, ο Δομινικος Θεοτοκόπουλος και ο Rembrandt.
Σήμερα όμως θα έλεγα ότι περισσότερο εμπνέομαι από τη λογοτεχνία και τη μουσική,
παρά από τις εικαστικές τέχνες. Ιδιαίτερα από έλληνες συγγραφείς όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Στρατής Μυριβήλης, ο Μενέλαος Λουντέμης κ.α. και συνθέτες όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Sergei Rachmaninoff κ.α.
Γιατί σας αρέσει να κάνετε φωτογραφίες, καταγράφοντας τη ζωή της παλιάς
εποχής της Ελλάδας; Εκεί που ακόμη υπήρχαν παραδοσιακά επαγγέλματα,
ήθη, έθιμα, παραδόσεις κ.ά.;
Είναι ένα θέμα στο οποίο οδηγήθηκα δουλεύοντας και έτσι κατέληξα σε αυτό. Θεωρώ ότι η έμπνευση έρχεται πάνω στη δουλειά και όχι όταν καθόμαστε στον καναπέ. Είναι επίσης ένα θέμα που εξυπηρετεί το άχρονο του αποτελέσματος που με ενδιαφέρει, αλλά ταυτόχρονα με ταξιδεύει σε τόπους και καταστάσεις στις οποίες αισθάνομαι ευτυχέστερος.
Αν προσπαθήσω να εμβαθύνω στους λόγους που συνέβη αυτό, ίσως καταλήξω στο γεγονός ότι λόγω της μακροχρόνιας απουσίας μου από την Ελλάδα, γεννήθηκε η νοσταλγία για κάθε τι αμιγώς ελληνικό και ήθελα η ακόλουθη περίοδός της ζωής μου να εμβαπτιστεί σε αυτές τις αξίες και συνθήκες.
Ποιο βιβλίο φωτογραφίας προτείνετε στους αναγνώστες μας για το καλοκαίρι;
Μιας και πρόσφατα εξέδωσα τα πρώτα δύο μου βιβλία, δεν θα μπορούσα παρά να
προτείνω αυτά.
Το πρώτο είναι ένα δοκίμιο αλλά και ένας οδηγός φωτογραφίας, που μάλλον είναι καταλληλότερο για όποιον θέλει ένα βιβλίο για την παραλία και ονομάζεται “Throw away your camera & become a photographer”, ήτοι “πέταξε τη φωτογραφική σου μηχανή και γίνε φωτογράφος”. Το βιβλίο είναι στα αγγλικά και ήδη έχει αποσπάσει κριτική 5 αστέρων από το Readers’ favorite.
Το επόμενο είναι ένα λεύκωμα σχετικά με τις παραδόσεις της Ολύμπου Καρπάθου, όπου έχω κάνει εκτενή φωτογραφική δουλειά. Περιέχει δύο πολύ όμορφα εισαγωγικά κείμενα, το πρώτο από την αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΕΚΠΑ κα Βασιλική Χρυσανθοπούλου και το δεύτερο από τη λαογράφο και Ολυμπίτισσα κα Μόρφη Διακογεωργίου. Το βιβλίο ονομάζεται “OLYMPOS: From Karpathos island to
Byzantium”
Μπορείτε να τα βρείτε στους παρακάτω συνδέσμους:
1. https://shoptatakis.com/products/photography-book-educational-technical-
essay-george-tatakis-throw-away-camera
2. https://shoptatakis.com/products/black-white-photography-book-karpathos-
greece-george-tatakis
Τι συμβουλές θα δίνατε στους νέους φωτογράφους που κάνουν τα πρώτα τους
βήματα στην τέχνη της φωτογραφίας;
Αυτά που χρειάζεται ένας φωτογράφος είναι μεθοδικότητα, επιμονή και υπομονή και
τα τρία σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Βέβαια, ακόμη και κάποιος που τα έχει όλα αυτά
και επιπλέον δουλεύει πολύ σκληρά, το πιθανότερο πάλι είναι να αποτύχει.
Βλέπετε ένας δημιουργός τέχνης διαφέρει από έναν επιχειρηματία, στο ότι ο
επιχειρηματίας έχει να ανταγωνιστεί μόνο τις ζώσες επιχειρήσεις, ενώ ο καλλιτέχνης
ανταγωνίζεται και τους αυτούς που έχουν περάσει από όλη την ιστορία της τέχνης.
Με αυτό ως δεδομένο, όσοι ακολουθούν έναν τέτοιο δρόμο, το κάνουν γιατί δεν
μπορούν να κάνουν αλλιώς. Έχουν μία τόσο ισχυρή εσωτερική ανάγκη που δεν τους
επιτρέπει να ασχοληθούν με κάτι διαφορετικό.
Άρα σε αυτούς τους ανθρώπους, τι συμβουλή θα μπορούσα να δώσω;
Ποιο θα είναι το επόμενο σας θέμα για φωτογράφιση;
Δύσκολο να πω. Όπως είπα και προηγουμένως η έμπνευση έρχεται δουλεύοντας.
Έχω ήδη αρκετές ιδέες και τελευταία μάλλον κλίνω προς μία από αυτές. Μένει μόνο
να αρχίσω να τη δουλεύω και να δω που θα με πάει. Προτιμώ να μιλάω απευθείας με
το αποτέλεσμα και να μην το περιγράφω πριν τη γέννησή του.
Ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο που διαθέσατε για να πραγματοποιήσουμε την
συνέντευξή μας. Πάντα επιτυχίες σε ό,τι και να κάνετε!
Κι εγώ σας ευχαριστώ. Οι φίλοι που θέλουν να δουν περισσότερα, μπορούν να επισκεφτούν τη σελίδα μου και ακόμη να γραφτούν στο newsletter ώστε να βλέπουν νέες δουλειές και να
ενημερώνονται για νέα φωτογραφικά ή ταξιδιωτικά άρθρα στο μπλογκ μου.
Σελίδα: https://tatakis.com