Τι να κάνουν οι γονείς όταν τα παιδιά τους δέχονται την απόρριψη;
Ο Αβραάμ Μάσλοου ήταν Αμερικανός ψυχολόγος ο οποίος έμεινε γνωστός για τη θεωρία ιεράρχησης των αναγκών που υποστηρίζει ότι υπάρχουν πέντε επίπεδα αναγκών, από τα οποία εξαρτάται όλη σχεδόν η συμπεριφορά μας.
Ιεράρχηση των αναγκών κατά Μάσλοου
Σύμφωνα με τη θεωρία του Μάσλοου οι ανάγκες των ανθρώπων είναι ιεραρχημένες από τις ανάγκες για επιβίωση, ανάγκες ασφαλείας, ανάγκες κοινωνικής αποδοχής, ανάγκες αυτοεκτίμησης, και κορυφώνονται με τις ανάγκες για αυτοολοκλήρωση.
Ο ίδιος αναφέρει πως η ανάγκη για αγάπη και το να ανήκουμε σε μία οικογένεια αποτελούν θεμελιώδη ανθρώπινα κίνητρα. Όλοι οι άνθρωποι χρειάζεται να δίνουν και να λαμβάνουν συναισθήματα ζεστασιάς για να είναι ψυχολογικά υγιείς.
Έτσι λοιπόν, ο ισορροπημένος ψυχικός κόσμος του παιδιού είναι ο στόχος των γονιών και το οποίο θα κάνει ένα παιδί να ξεπερνάει την απόρριψη ακόμα και όταν εκείνο αμφιβάλει για τον ίδιο του τον εαυτό.
Απόρριψη
Η απόρριψη είναι συναισθηματικά επώδυνη για όλους μας λόγω της κοινωνικής μας φύσης να αλληλεπιδρούμε με τους άλλους ανθρώπους πόσο μάλιστα για τα παιδιά τα οποία καλλιεργούν την προσωπικότητά τους. Έτσι, λοιπόν, ο ρόλος των γονιών είναι σημαντικός ώστε το παιδί να μην αναπτύξει αρνητικές πεποιθήσεις, ότι δεν είναι άξιο να αγαπηθεί.
Όταν κάποιο παιδί βιώσει μία έντονη απόρριψη στην παιδική ηλικία, μπορεί να αρχίσει να πιστεύει σε ένα βαθύτερο επίπεδο, ότι δεν αξίζει την αγάπη ή ότι είναι άχρηστο.
Επίσης, έρευνες έχουν αποδείξει ότι όταν το παιδί νιώθει απόρριψη μπορεί να παρουσιάσει χαμηλή αυτοεκτίμηση, μαθησιακές δυσκολίες, παραίτηση, κοινωνική απομόνωση, επιθετικότητα, αγχώδεις διαταραχές και παραβατικότητα στην εφηβική ηλικία.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς σε περίπτωση απόρριψης
Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθούν οι γονείς ποια συμπεριφορά είναι αυτή που προκαλεί την απόρριψη. Για να επιτευχθεί αυτό, οι γονείς πρέπει να είναι ανοιχτοί, διαθέσιμοι με αγάπη να ακούσουν το παιδί, ώστε να αισθανθεί την οικογένεια ως ένα ασφαλές καταφύγιο.
Οι γονείς μπορούν να εκπαιδευτούν στην μέθοδο «αλλάζοντας οπτική γωνία». Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι να συνειδητοποιήσουμε καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα.
Μπορούμε να θέσουμε κάποιες ερωτήσεις:
1. Πώς μπορεί να ερμηνευτεί η συμπεριφορά μου από την οπτική γωνία του παιδιού με το οποίο έχω ένα πρόβλημα; Δηλαδή τι οδήγησε στο παιδί να με απορρίψει; Μήπως βιώνει κάποια προβλήματα το ίδιο το παιδί και αντιδρά μέσω της απόρριψης;
2. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην ερμηνεία που κάνω εγώ για τη συμπεριφορά μου και στην ερμηνεία που κάνει το παιδί με το οποίο έχω ένα πρόβλημα; Δηλαδή το παιδί που νιώθω ότι με απορρίπτει όντως με απορρίπτει;
3. Ποια είναι η δική μου διαφορετική συμπεριφορά που εγώ αποδέχομαι και μπορεί να ερμηνευτεί από το παιδί που έχει πρόβλημα μαζί μου ως μια θετική αλλαγή; Δηλαδή τι θα μπορούσα να αλλάξω ώστε να με αποδεχτεί το παιδί;
Η μέθοδος «αναλύοντας τις δημιουργικές ικανότητες»
Επόμενη μέθοδος που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι γονείς είναι «αναλύοντας τις δημιουργικές ικανότητές σας». Οι προβληματικές καταστάσεις σας προσφέρουν την ευκαιρία να κάνετε τον εξερευνητή και να διαμορφώσετε νέες σκέψεις.
Οι γονείς έχουν τη γνώση που χρειάζονται για να λύσουν τα προβλήματα που προκύπτουν αλλά όμως ακινητοποιούνται σε μία χρόνια προβληματική κατάσταση και ξεχνούν προσωρινά ότι ξέρουν ή ίσως δεν τοποθετούν με ακρίβεια όλα μαζί τα κομμάτια της συγκεκριμένης προβληματικής κατάστασης με έναν χρήσιμο τρόπο.
Έτσι, λοιπόν, οι γονείς μπορούν να θυμηθούν με ποιον εποικοδομητικό τρόπο χειρίστηκαν οι ίδιοι την απόρριψη και να βοηθήσουν τα παιδιά τους. Για παράδειγμα, μπορεί οι γονείς να συνειδητοποιήσουν ότι η απόρριψη προκαλείται από την αρνητική συμπεριφορά του ίδιου τους του παιδιού, με αποτέλεσμα να πρέπει να το βοηθήσουν να βελτιώσει τις κοινωνικές του δεξιότητες.
Εν τέλει η οικογένεια πάντα λειτουργεί ως πρότυπο για τα παιδιά. Η απόρριψη του παιδιού στην οικογένεια εκφράζει μια δυσλειτουργία της οικογένειας και αποτελεί την πηγή δυσλειτουργιών στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού.
Συνεπώς, δεν αρκούν τα λεκτικά μηνύματα, που περνάνε οι γονείς στα παιδιά, αλλά και το τι παράδειγμα δίνουν μέσα από την δική τους συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής τους. Η συμπεριφορά των γονιών είναι ο καθρέφτης για την ευτυχία των παιδιών.
Πηγές
Molnar A., Lindquist. B.(1999). Προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα
Maslow, Α. (2011). Κίνητρα και προσωπικότητα, εκδόσεις Αιώρα, Αθήνα
Συγγραφή – Επιμέλεια Άρθρου
Αγγελίδου Ασημίνα – Ψυχολόγος